Το άγχος και το στρες έχουν ομοιότητες αλλά και διαφορές. Το να αισθανθούμε ανησυχία, δυσφορία, ακόμη και πανικό, αποτελούν συμπτώματα, τα οποία εκδηλώνονται και στις δύο περιπτώσεις. Στο άρθρο θα δούμε τις διαφορές τους, μαζί με τις τεχνικές που μας βοηθούν να καταπολεμήσουμε τις αγχωτικές σκέψεις που επηρεάζουν δραστικά την ψυχική μας κατάσταση και τη σωματική μας υγεία.
Διαφορές και ομοιότητες
Η λέξη στρες προέρχεται από τη λατινική λέξη stringere, που σημαίνει σφίγγω. Αντίστοιχα, το άγχος προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα άγχω, όπου και εδώ η ερμηνεία είναι πνίγομαι ή σφίγγω.
Παρότι υπάρχει ομοιότητα στην ερμηνεία, οι δύο όροι στην πραγματικότητα διαφέρουν.
Η διαφορά του άγχους από το στρες έγκειται στο ότι το άγχος αποτελεί εσωτερικό συναίσθημα, σε αντίθεση με τους εξωτερικούς ψυχοπιεστικούς παράγοντες δημιουργούν στρες, όπως ένα φυσικό φαινόμενο, οι συνθήκες εργασίας κ.λ.π.
Για παράδειγμα, αν είμαστε νευρικοί στο γραφείο γιατί δεν γνωρίζουμε αν θα προλάβουμε τις προθεσμίες που μας έδωσαν, τότε έχουμε στρες. Όμως, αν είμαστε νευρικοί, παρότι δεν έχουμε deadline και μας στροβιλίζουν διάφορες σκέψεις, τότε διακατεχόμαστε από άγχος.
Έτσι, με το άγχος οδηγούμαστε σε κάτι πιο βαθύ, σε μια παθολογική ψυχική κατάσταση, η οποία μπορεί να κλιμακωθεί με έντονη δυσφορία.
Η ανησυχία, η ένταση, και γενικά η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που προκαλεί το άγχος, μπορούν να επηρεάσουν πιο άμεσα την ψυχική υγεία μας.
Αρκετές φορές το άγχος προκαλείται και από το έντονο στρες. Ωστόσο, οφείλεται περισσότερο στα ερεθίσματα που μας προκαλούν φόβο, κάτι που δεν νιώθουμε τις περισσότερες φορές με το στρες.
Το στρες είναι η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε ένα νέο και απαιτητικό ερέθισμα. Προκαλεί την απελευθέρωση αδρεναλίνης, η οποία μας επιτρέπει να παίρνουμε γρήγορες αποφάσεις, να ανταποκρινόμαστε στις προκλήσεις, και να παραμένουμε σε εγρήγορση.
Μερικά από τα συμπτώματα που προκαλούνται από το άγχος και το στρες είναι κοινά. Αμφότερα μπορούν να έχουν παραγωγικά αποτελέσματα σε μικρές δόσεις. Αν όμως χάσουμε τον έλεγχο, μπορούν να μας προκαλέσουν προβλήματα υγείας.
Συνοψίζοντας, οι ειδικοί αναφέρουν ότι το άγχος είναι μια σοβαρότερη παθολογική κατάσταση σε σύγκριση με το στρες. Σε προχωρημένο στάδιο, απαιτείται η ψυχοθεραπεία από εξειδικευμένο θεραπευτή.
Τεχνικές καταπολέμησης
Καθώς το στρες αποτελεί στην ουσία τον προπομπό του χρόνιου άγχους, οι τεχνικές καταπολέμησης είναι ίδιες.
Όλες εστιάζουν στην αναγνώριση των παραγόντων που μας επηρεάζουν και την εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης των ερεθισμάτων που προκαλούν το στρες, αλλά και την καταπολέμηση των φόβων που προκαλούν το άγχος.
Anti-stress τεχνική αναπνοής
Χρησιμοποιώντας τη διαφραγματική αναπνοή, μπορούμε να καταπολεμήσουμε αποτελεσματικά το στρες. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι εστιάζοντας την προσοχή μας στην αναπνοή, γινόμαστε παρατηρητές του εαυτού μας.
Παρατηρώντας την αναπνοή μας, μαθαίνουμε να παρατηρούμε και ό,τι άλλο μας συμβαίνει χωρίς να ταυτιζόμαστε με αυτό, όπως για παράδειγμα τις σκέψεις μας, οι οποίες μπορεί να είναι και η βασική αιτία του στρες ή του άγχους που μας διακατέχει.
Μετά από αρκετή εξάσκηση, θα μπορούμε εύκολα να αποφορτιζόμαστε από την συναισθηματική και σωματική κούραση που μας προκάλεσαν οι αγχωτικές σκέψεις. Έτσι, η εξάσκηση που μπορούμε να κάνουμε είναι η ακόλουθη:
- Εστιάζουμε αποκλειστικά στην αναπνοή μας.
- Κάνουμε 10 βαθιές εισπνοές και εκπνοές.
- Παρακολουθούμε τη διαδρομή κάθε εισπνοής και εκπνοής, χωρίς να αλλάξουμε κάτι στον τρόπο που αναπνέουμε.
- Αν μας έρχονται δυσάρεστες σκέψεις από το παρελθόν ή το μέλλον, απλώς τις παρατηρούμε και εστιάζουμε ξανά στην αναπνοή μας.
Τεχνική χαλάρωσης
Σε αυτή την τεχνική χρειάζεται να επιστρατεύσουμε τη φαντασία μας, πάλι με την βοήθεια της αναπνοής μας. Κάθε φορά που εισπνέουμε, οραματιζόμαστε ότι εισπνέουμε φως, το οποίο εισχωρεί στο σώμα μας και του δίνει ενέργεια.
Αντίστοιχα, οραματιζόμαστε ότι εκπνέουμε ενέργεια η οποία εξέρχεται από το σώμα μας και μας αποφορτίζει. Σε κάθε εκπνοή προσπαθούμε να νιώσουμε την ένταση μέσα μας να φεύγει και σε κάθε εισπνοή η ενέργεια από το φως να μας γεμίζει.
Πολλοί αναφέρουν ότι αυτή η τεχνική διώχνει όλες τις αγχωτικές σκέψεις και αλλάζει άμεσα την διάθεση και τη χημεία του εγκεφάλου μας.
Ασκήσεις ενσυνειδητότητας
Το περπάτημα σε ένα ήρεμο και φυσικό περιβάλλον αποτελεί μία καλή επιλογή για να καταπολεμήσουμε το στρες και το άγχος. Ακόμη και αν πρέπει να περπατήσουμε σε πολυσύχναστους δρόμους, δε θα έβλαπτε καθόλου να προσπαθήσουμε να κάνουμε την άσκηση που ακολουθεί.
Ξεκινάμε, εστιάζοντας την προσοχή μας στα πόδια μας και στο βάρος που αλλάζει καθώς βηματίζουμε. Έπειτα, στρέφουμε βαθμιαία την προσοχή μας στο σώμα μας, για να νιώσουμε πώς επηρεάζεται το κάθε μέρος του σώματος από κάθε κίνηση.
Τέλος, ενώ βαδίζουμε, εστιάζουμε στην αναπνοή μας, εισπνέοντας και εκπνέοντας αργά. Το περπάτημα με αυτόν τον τρόπο, εκτός από μία καλή άσκηση για το σώμα, συγκαταλέγεται στις πιο αποτελεσματικές ασκήσεις ενσυνειδητότητας κατά του άγχους.
Γέλιο και χιούμορ
Είναι γεγονός ότι το γέλιο είναι αγχολυτικό. Μειώνει τις ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, και απελευθερώνει τις ενδορφίνες, τις ορμόνες της ευτυχίας.
Ως εκ τούτου, μπορούμε να επιδιώξουμε την παρέα φίλων που διαθέτουν πολύ χιούμορ, ή να παρακολουθούμε συχνά κωμωδίες στο οικιακό μας σινεμά, στην τηλεόραση, ή στον κινηματογράφο.
Καφές και αλκοόλ
Η καφεΐνη είναι μια διεγερτική ουσία που προκαλεί νευρικότητα. Το αλκοόλ, σε πολύ μικρή ποσότητα, έχει χαλαρωτική δράση. Ωστόσο, αν το καταναλώσουμε σε μεγάλες ποσότητες το βράδυ, θα αυξήσει δραματικά τις αγχωτικές μας σκέψεις την επομένη ημέρα.
Έτσι, αποφεύγουμε τον καφέ και το αλκοόλ όταν είμαστε στρεσαρισμένοι. Προτιμούμε το νερό, φυσικό ή ανθρακούχο, αλλά και τους χυμούς φρούτων.
Τα κατοικίδια
Τα κατοικίδια μπορούν να μειώσουν δραστικά τα επίπεδα του άγχους. Αρκούν μόλις μερικά λεπτά παρέας με έναν σκύλο, μία γάτα, ακόμη και ένα χάμστερ, για να αισθανθούμε λιγότερο στρες και να αποκτήσουμε καλύτερη διάθεση.
Όταν χαϊδεύουμε ή μιλάμε στον τετράποδο φίλο μας, μειώνεται η ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη. Ταυτόχρονα, αυξάνεται η παραγωγή της σεροτονίνης, μιας ορμόνης στην οποία οφείλουμε την καλή διάθεση.
Η έγνοια που θα έχουμε για την φροντίδα του ζώου, ακόμη και η βόλτα μαζί του, έχουν αγχολυτική δράση. Μας απαλλάσσουν από τις στρεσογόνες σκέψεις της καθημερινότητας.
Μπορούμε να καταπολεμήσουμε το στρες και το άγχος?
Πολλοί θεωρούν πως το στρες και το άγχος αποτελούν την επιδημία του 21ου αιώνα, καθώς αμφότερα συνδέονται με το 50% περίπου των προβλημάτων υγείας και με την υιοθέτηση ανθυγιεινού τρόπου ζωής.
Αν θέλετε να μοιραστείτε την άποψή σας για το θέμα, ή να προτείνετε και άλλες μεθόδους για την καταπολέμησή τους, μπορείτε να μας γράψετε στα σχόλια.