Με τόσες πολλές δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς στη χώρα μας, είναι πολύ πιθανό κάποια στιγμή να αδικηθούμε και να πέσουμε θύματα κακοδιοίκησης και παραλείψεων. Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι η συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη Αρχή που προασπίζει τα δικαιώματα μας, και μας προστατεύει από αυθαιρεσίες και λάθη της διοίκησης, διασφαλίζοντας τα συμφέροντα μας, αλλά και την ποιότητα της ζωής μας.
Δείτε την αντίστοιχη δημοσίευση για τον συνήγορο του καταναλωτή:
Συνήγορος Του Καταναλωτή: Τι Είναι Και Πώς Μας Βοηθάει (2022)
Τι προσφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη
Η αποστολή της ανεξάρτητης Αρχής είναι ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων του πολίτη, με ειδικές αρμοδιότητες για την προάσπιση και των δικαιωμάτων των παιδιών. Ξεκίνησε τη λειτουργία του την 1η Οκτωβρίου 1998, και παρέχει τις υπηρεσίες του δωρεάν.
Ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ), ενδιαφέρεται για την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης και την καταπολέμηση κάθε μορφής διάκρισης, και επιπλέον για την τήρηση της νομιμότητας, την προάσπιση της χρηστής διοίκησης, της διαφάνειας, και τη θωράκιση του κράτους δικαίου.
Η ανεξάρτητη αρχή που είναι κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα μας, ερευνά ατομικές διοικητικές πράξεις, ή παραλείψεις, ή υλικές ενέργειες οργάνων των δημόσιων υπηρεσιών που παραβιάζουν δικαιώματα, ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα φυσικών και νομικών προσώπων.
Στην πράξη ο Συνήγορος προσφέρει σε Έλληνες και αλλοδαπούς τη δυνατότητα μιας δωρεάν, έγκυρης, αποτελεσματικής και σχετικά γρήγορης διαμεσολάβησης για την επίλυση των προβλημάτων που τους απασχολούν, και εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του.
Ο Συνήγορος του Πολίτη περιλαμβάνει έξι θεματικούς τομείς οι οποίοι εποπτεύονται και συντονίζονται από αντίστοιχους Βοηθούς Συνηγόρους. Οι Τομείς της ανεξάρτητης Αρχής που ελέγχεται μόνο από τη Βουλή των Ελλήνων, είναι οι εξής:
- Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
- Κοινωνικής Προστασίας
- Ποιότητας Ζωής
- Σχέσεων Κράτους-Πολίτη
- Δικαιωμάτων του Παιδιού
- Ισότητας των Φύλων
Γιατί να απευθυνθώ στην Ανεξάρτητη Αρχή
Ο βασικότερος λόγος να προσφύγουμε στο Συνήγορο του Πολίτη είναι γιατί το πρόβλημά μας θα το χειριστεί προσωπικό με ιδιαίτερα υψηλή επιστημονική κατάρτιση, το οποίο διαθέτει εμπειρία και κυρίως κατανόηση.
Εάν πράγματι έχουμε αδικηθεί, η Αρχή θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την άρση της αδικίας στο πρόσωπό μας, και ταυτόχρονα θα συμβάλλει να μην εμφανιστεί ξανά αυτή η αδικία και σε άλλους.
Η Αρχή δεν μπορεί να να παρέμβει και να ελέγξει την συμπεριφορά ιδιωτών, εκτός αν προσβάλλεται δικαίωμα παιδιού, ή υπάρχει άνιση μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών σε εργασιακά θέματα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, εξετάζει υποθέσεις που αφορούν δυσμενή μεταχείριση λόγω φύλου και οικογενειακής κατάστασης κατά την πρόσληψη, την έναρξη και τη λύση της σύμβασης εργασίας, τις συνθήκες εργασίας, την αμοιβή, καθώς επίσης και την προστασία της εργαζόμενης γυναίκας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Επιπλέον, εξετάζει όλες τις υποθέσεις που αφορούν προβλήματα σεξουαλικής παρενόχλησης και προσβλητικής συμπεριφοράς στον χώρο εργασίας.
Ποιους φορείς ελέγχει
- Υπηρεσίες του Δημοσίου, όπως Υπουργεία, Εφορίες, Τελωνεία, Πολεοδομίες, Αστυνομικά Τμήματα, Φυλακές, Σχολεία, Πρεσβείες της Ελλάδας, κ.λ.π.
- Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας (ΔΕΚΟ), όπως Ε.ΥΔ.Α.Π., ΔΕΗ, ΕΛΤΑ, ΕΥΑΘ, κ.λ.π.
- Κρατικά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ ΑΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, κ.λ.π.). Εξαιρούνται τα ιδιωτικά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, όπως τα ΚΤΕΛ, ο ΟΑΣΘ (Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης), και όλες τις αεροπορικές και ακτοπλοϊκές εταιρείες.
- Ο.Τ.Α. (Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης) δηλ. Δήμοι και Περιφέρειες, καθώς και τα νομικά πρόσωπα και οι επιχειρήσεις αυτών.
- Ν.Π.Δ.Δ. (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου), όπως Ασφαλιστικά Ταμεία, Νοσοκομεία, Πανεπιστήμια, ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, κ.λ.π.
- Κρατικά Ν.Π.Ι.Δ. (Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου), όπως Ο.ΚΑ.ΝΑ., Ε.ΚΕ.ΠΙΣ., ΕΛ.Ο.Τ., Ι.Γ.Μ.Ε., Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, κ.λ.π.
Ποιοι κρατικοί φορείς εξαιρούνται
- Υπουργοί και Υφυπουργοί για τη διαχείριση της πολιτικής λειτουργίας (π.χ. η νομοθετική πρωτοβουλία τους).
- Δικαστικές και Εισαγγελικές αρχές και οι διοικητικές τους υπηρεσίες (π.χ. οι γραμματείες δικαστηρίων, κ.λ.π.). Ωστόσο ελέγχονται δημόσιες υπηρεσίες που τελούν υπό εισαγγελική εποπτεία, όπως φυλακές, ληξιαρχεία, υποθηκοφυλακεία.
- Στρατιωτικές υπηρεσίες, μόνο για θέματα εθνικής άμυνας και ασφάλειας. Ωστόσο, ελέγχονται στρατιωτικές μονάδες και στρατολογικές υπηρεσίες για θέματα δικαιωμάτων των στρατευσίμων.
- Υπουργείο Εξωτερικών μόνο για την εξωτερική πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις. Ωστόσο, ελέγχονται τα προξενεία της Ελλάδας στο εξωτερικό για διαφορές με συναλλασσόμενους Έλληνες ή αλλοδαπούς.
- Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) για κάθε ενέργειά της.
- Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ).
- Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών.
- Η Βουλή, για οποιοδήποτε θέμα.
Εκτός από τα Θρησκευτικά Νομικά πρόσωπα και τις Δικαστικές και Εισαγγελικές αρχές, ο Συνήγορος του Πολίτη μπορεί να ελέγξει τους παραπάνω φορείς ως εργοδότες, στην περίπτωση που ο εργαζόμενος σε αυτούς αντιμετωπίζει δυσμενή μεταχείριση λόγω φύλου.
Πώς υποβάλλω αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη
Μπορούμε να κάνουμε την καταγγελία online, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά την αναφορά μας στη σχετική φόρμα υποβολής αναφοράς. Επιπλέον μπορούμε να την υποβάλλουμε σε μορφή word, ή σε μορφή pdf.
Επίσης, έχουμε τη δυνατότητα να την παρακολουθούμε μέσω ίντερνετ και ταυτόχρονα να δούμε και όλες τις αναλυτικές οδηγίες εδώ.
Ο εναλλακτικός τρόπος υποβολής αναφοράς είναι αυτοπροσώπως (ή μέσω αντιπροσώπου), στα γραφεία της Αρχής ( Χαλκοκονδύλη 17, Τ.Κ. 104 32 Αθήνα ), κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες 08:30 – 14: 00, και κάθε Τετάρτη μέχρι τις 16:30, ή μέσω ταχυδρομείου.
Προϋποθέσεις πριν την αναφορά
- Ο Συνήγορος του Πολίτη δεν επιλαμβάνεται υποθέσεων εάν έχουν περάσει περισσότεροι από έξι μήνες, από τότε που ο ενδιαφερόμενος πληροφορήθηκε την παράνομη πράξη, ή παράλειψη της Διοίκησης.
- Δεν γίνεται δεκτή ανώνυμη αναφορά.
- Ο αλλοδαπός μπορεί να προσφύγει στην Αρχή, ανεξάρτητα από τη νομιμότητα της εισόδου ή παραμονής του.
- Ο ανήλικος μπορεί να προσφύγει στον Συνήγορο του Πολίτη από μόνος του, χωρίς την παρουσία ή την υπογραφή γονέα.
Σημαντικά παραδείγματα παρέμβασης της Αρχής
Απομάκρυνση κεραιών κινητής τηλεφωνίας
Κάτοικοι περιοχής στο Αιγάλεω προσέφυγαν στο Συνήγορο του Πολίτη διαμαρτυρόμενοι για την ύπαρξη κεραίας κινητής τηλεφωνίας στο δώμα οικοδομής, μολονότι αυτή βρισκόταν κοντά σε νηπιαγωγεία και σχολεία.
Μετά από σειρά παρεμβάσεων, η Αρχή ζήτησε από την Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ) του δήμου να επισπεύσει τη διαδικασία απομάκρυνσης της κεραίας, η οποία τελικά διαπιστώθηκε ότι απομακρύνθηκε από την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας.
Σε άλλη περίπτωση, πολίτης ζήτησε τη μεσολάβηση του Συνηγόρου για την απομάκρυνση κεραίας κινητής τηλεφωνίας που είχε εγκατασταθεί αυθαίρετα και λειτουργούσε παράνομα, σε οικοδομή στην Άμφισσα.
Ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε στη ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. Άμφισσας ότι δεν υπήρχε νόμιμη παροχή στο όνομα της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, και ότι η ηλεκτροδότηση γινόταν μέσω υπόπίνακα, πρόχειρα εγκατεστημένου σε εξωτερικό τοίχο του δώματος της οικοδομής.
Μετακίνηση κάδων απορριμμάτων
Πολίτες ζήτησαν τη μεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη, για να αλλάξει η χωροθέτηση κάδων απορριμμάτων στους Δήμους Αιγάλεω, Ηρακλείου Αττικής και Σικυωνίων.
Μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη, όλοι οι Δήμοι διενήργησαν αυτοψίες και προχώρησαν εκ νέου στην χωροθέτηση των κάδων απορριμμάτων.
Αφαίρεση οφειλής ΔΕΗ από οικιακό λογαριασμό
O Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε την αδικαιολόγητη μεταφορά οφειλής εκ μέρους της ΔΕΗ, από επαγγελματικό λογαριασμό πελάτη της στον οικιακό λογαριασμό της συνεταίρου του.
Η ΔΕΗ, ενώ αρχικά έδειξε απροθυμία ανταπόκρισης και προέβη μάλιστα σε διακοπή ηλεκτροδότησης της οικίας της ενδιαφερόμενης, τελικά αφαίρεσε την ανωτέρω οφειλή από τον οικιακό λογαριασμό, και την επανέφερε στο λογαριασμό από τον οποίο προερχόταν.
Μειώσεις οφειλών προς τη ΔΕΗ και ακυρώσεις λογαριασμών
Πολίτες ζήτησαν τη μεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη, διαμαρτυρόμενοι για την επιβολή από την ΔΕΗ ΑΕ αδικαιολόγητων χρεώσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο Συνήγορος του Πολίτη ζήτησε εγγράφως από την ΔΕΗ ΑΕ την επανεξέταση των λογαριασμών, την αιτιολόγηση των χρεώσεων, την αναμόρφωση των οφειλών και την ακύρωση των λογαριασμών. Μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου, η ΔΕΗ ΑΕ προέβη στις απαραίτητες διορθώσεις.
Διαγραφή οφειλών από την ΕΥΔΑΠ
Πολίτης ζήτησε τη μεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη για τη σημαντική μείωση οφειλής από την ΕΥΔΑΠ λόγω αφανούς διαρροής.
Μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη, η ΕΥΔΑΠ, με βάση τα συγκεκριμένα κοινωνικοοικονομικά κριτήρια που πληρούσε η πολίτης, προέβη σε ριζική αναμόρφωση της οφειλής από €2.395 σε €246,23.
Απαλλαγή από καταλογισμό προσαύξησης για εκπρόθεσμη πληρωμή λογαριασμού
Πολίτης διαμαρτυρήθηκε στην Αρχή για τον καταλογισμό εκ μέρους της ΕΥΔΑΠ προσαύξησης 213,95 ευρώ, λόγω εκπρόθεσμης καταβολής της οφειλής του. Η οφειλή αφορούσε παροχή σε διαμέρισμα ιδιοκτησίας του, το οποίο δεν κατοικείτο.
Ο Συνήγορος επισήμανε ότι η επιβάρυνση του καταναλωτή με το ποσό αυτό, τη στιγμή που αναγνωρίζεται η έλλειψη υπαιτιότητάς του, αντιβαίνει στην καλή πίστη και τα χρηστά συναλλακτικά ήθη. Κατόπιν αυτών, η ΕΥΔΑΠ προχώρησε στη διαγραφή του επίμαχου ποσού.
Ανάκληση άδειας και παύση λειτουργίας συνεργείου αυτοκινήτων
Κάτοικοι της Ηλιούπολης ζήτησαν τη μεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη διαμαρτυρόμενοι για ανεξέλεγκτη και παράνομη στάθμευση οχημάτων σε κοινόχρηστους χώρους γύρω από συνεργείο αυτοκινήτων.
Μετά την παρέμβαση της Αρχής μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των παρανόμως σταθμευμένων οχημάτων με ενέργειες του Δήμου Ηλιούπολης και της Διεύθυνσης Μεταφορών.
Τελικά διαπιστώθηκαν και άλλες αυθαιρεσίες, και ανακλήθηκε οριστικά η άδεια λειτουργίας της εγκατάστασης, ενώ έχει, ήδη, διαπιστωθεί η απομάκρυνση του συνεργείου από τη συγκεκριμένη θέση.
Παρέμβαση για την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα
Ο δήμος Λαυρεωτικής αρνήθηκε σε ενδιαφερόμενο πολίτη την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα, επικαλούμενος την απουσία "ειδικού έννομου συμφέροντος".
Τα αιτούμενα στοιχεία, που αφορούσαν στη νομιμότητα λειτουργίας μουσικής δύο καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στην Κερατέα, χορηγήθηκαν στον θιγόμενο μετά από την παρέμβαση του Συνηγόρου.
Παύση λειτουργίας καταστήματος λόγω αυθαιρεσιών και ηχορύπανσης
Ο Συνήγορος του Πολίτη, κατά την εξέταση αναφοράς πολιτών σχετικά με κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος (ΚΥΕ) στη Χαλκίδα που είχε επεκταθεί δια αυθαιρέτου στεγάστρου, όταν διαπίστωσε τη μη σύννομη λειτουργία του, ζήτησε από τους εμπλεκόμενους φορείς όπως ενεργήσουν αρμοδίως.
Μετά την παρέμβαση της Αρχής, επεβλήθησαν οι προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις, ήρθη η άδεια παραχώρησης απλής χρήσης Χερσαίας Ζώνης Λιμένα, αποξηλώθηκε το αυθαίρετο στέγαστρο, ενώ παράλληλα διαπιστώθηκε η παύση λειτουργίας του εν λόγω καταστήματος.
Σε γενικές γραμμές, ο Συνήγορος του Πολίτη εξετάζει το καθεστώς λειτουργίας καταστημάτων για τα οποία απαιτείται σχετική αδειοδότηση (π.χ. καφετέριες, αναψυκτήρια, κέντρα διασκέδασης, μπαρ), εφόσον έχουμε ήδη απευθυνθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες χωρίς αποτέλεσμα.
Πειθαρχική ποινή για παράλειψη επιβολής διοικητικών κυρώσεων
Μετά από πρόταση του Συνηγόρου του Πολίτη, πρώην αντιδήμαρχος του Δήμου Λαυρεωτικής παραπέμφθηκε στο πειθαρχικό συμβούλιο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής.
Του επιβλήθηκε πειθαρχική ποινή αργίας δυο μηνών για παράβαση καθήκοντος από βαριά αμέλεια, καθώς παρέλειψε να επιβάλει τις προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις σε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος, που είχε σειρά βεβαιωμένων παραβάσεων ως προς τη λειτουργία μουσικής.
Κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών εντός κοινόχρηστου χώρου
Μετά από αναφορά πολίτη και παρέμβαση του Συνηγόρου, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής όρισε ημερομηνία κατεδάφισης αυθαίρετων κατασκευών εντός κοινοχρήστου χώρου στην Κηφισιά.
Η κατεδάφιση υλοποιήθηκε με ευθύνη του Δήμου Κηφισιάς προσφάτως, πολλά χρόνια μετά την αρχική σύνταξη έκθεσης υφιστάμενων αυθαίρετων κατασκευών.
Κατεδάφιση αυθαίρετης κατασκευής σε παραθαλάσσια περιοχή
Πολίτης διαμαρτυρήθηκε στο Συνήγορο του Πολίτη για την κατασκευή αυθαίρετης εξέδρας από τον Δήμο Στυλίδας μπροστά στο οικόπεδό του, η οποία καταλάμβανε μέρος της παραλιακής οδού, όπως αυτή ορίζεται από το ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής Αγίας Μαρίνας.
Η Αρχή απευθύνθηκε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας επισημαίνοντας ότι όφειλε να προχωρήσει στην εκτέλεση της κατεδάφισης.
Ωστόσο, λόγω της αδυναμίας τόσο του Δήμου Στυλίδας όσο και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης να υλοποιήσουν την κατεδάφιση, ο πολίτης αποφάσισε τελικά να προχωρήσει με δικά του μέσα και έξοδα στην κατεδάφιση της κατασκευής.
Νοσηλεία στο εξωτερικό και άρνηση αποζημίωσης από ασφαλιστικό φορέα
Ο Συνήγορος του Πολίτη ερευνά υποθέσεις εσφαλμένης εφαρμογής του νόμου σε περιπτώσεις νοσοκομειακής ή και εξωνοσοκομειακής περίθαλψης στο εξωτερικό, και επιλαμβάνεται για τη μη νόμιμη άρνηση των ασφαλιστικών οργανισμών να αποδώσουν την σχετική δαπάνη.
Προστασία σε Οροθετικό εργαζόμενο που απολύθηκε
Στις 30 Οκτωβρίου 2017 εκδικάσθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών η υπόθεση απόλυσης εργαζομένου που ζει με HIV/AIDS, από μεγάλη πολυεθνική εταιρία ρούχων, λόγω της οροθετικότητάς του.
Με εξώδικη παρέμβασή του, ο ΣτΠ εξέδωσε πόρισμα στο οποίο διαπίστωσε παραβίαση της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων, λόγω της οροθετικότητας του εργαζόμενου (ν.4443/2016), και εισηγήθηκε την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων στην εργοδότρια εταιρία.
Είναι χρήσιμος ο Συνήγορος του Πολίτη?
Η ανεξάρτητη Αρχή δεν παίζει το ρόλο θαυματοποιού, ωστόσο, μας βοηθά να μην παραβιάζουν τα δικαιώματά μας, ούτε να υπονομεύουν το βιοτικό μας επίπεδο, και επιλαμβάνεται άμεσα όταν η δημόσια υπηρεσία αδιαφορεί, ή αδυνατεί να προχωρήσει στην επίλυση του προβλημάτων μας.
Μπορεί να μας βγάλει από το αδιέξοδο που ενδέχεται να βρεθούμε, μέσα από τον κυκεώνα του ευρύτερου δημόσιου τομέα, και των δημοσίων επιχειρήσεων.
Αν θέλετε να μοιραστείτε την γνώμη σας για την χρήσιμη ανεξάρτητη Αρχή, μπορείτε να μας γράψετε στα σχόλια.
(update από Rock Hero): Είχε μείνει πίσω σαν θέμα και είναι πολύ ενδιαφέρον και διαχρονικό ακόμα και στις μέρες μας οπότε το έβαλα μπροστά να φαίνεται και να συμβαδίζει και με το καινούριο SEO φυσικά.