31 Ιανουαρίου 1997. Εκατομμύρια οπαδοί του Star Wars στοιχηθήκαμε έξω από τους κινηματογράφους της εποχής, γεμάτοι ενθουσιασμό και κυριευμένοι από ένα αίσθημα νοσταλγίας. 20 ολόκληρα χρόνια είχαν περάσει από την προβολή της πρώτης ταινίας στο θρυλικό franchise του George Lucas και όλοι μας, ειδικά όσοι δεν την είδαμε στην μεγάλη οθόνη λόγω ηλικίας, προσδοκούσαμε να ζήσουμε την καταπληκτική αυτή εμπειρία.
«Πριν από πολύ καιρό σε ένα σινεμά πολύ, πολύ μακριά…»
Το σχέδιο του Lucas και του επιτελείου του ήταν να επανεκδοθούν όλες οι ταινίες της αρχικής τριλογίας, με διαφορά ενός μηνός, οπτικά και ακουστικά βελτιωμένες, με προσθήκες κομμένων σκηνών και ειδικών εφέ, ένα τιτάνιο έργο που ονομάστηκε Star Wars Trilogy Special Edition. Το κοινό θα περίμενε μόλις ένα μηνά για να δει το The Empire Strikes Back τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου και το Return of the Jedi τον Μάρτιο, το οποίο τελικά καθυστέρησε επίτηδες ώστε να εκμεταλλευτεί την επιτυχία των δύο πρώτων στο box office. Ωστόσο, υπήρξαν κάποιες αλλαγές στο όλο σχέδιο. Μια από αυτές ήταν η επίσημη αλλαγή του ονόματος των ταινιών. Το Star Wars τιτλοφορήθηκε Star Wars: Episode IV – A New Hope, και τα άλλα έλαβαν τους αριθμούς επεισοδίων, V και VI, με πρόθεμα τα αρχικά ονόματα.
Δεν ήταν αυτές οι αλλαγές που αναστάτωσαν τελικά αρκετούς καθαρολόγους (purists) θεατές αλλά οι μετατροπές και οι μικρορυθμίσεις που έκανε ο Lucas στις ταινίες που αγάπησαν. Ο Lucas ορθά σκέφτηκε να εκμεταλλευτεί την επιρροή και την περιουσία του για να υλοποιήσει το αρχικό του όραμα, ειδικά στο Star Wars, για το οποίο δεν διέθετε τα απαιτούμενα κεφάλαια όταν το δημιούργησε αλλά, το φιλοθεάμων κοινό, είχε διαφορετική άποψη για αρκετά πράγματα. Οι περισσότεροι ανεχθήκαν τις τροποποιήσεις που διακρίνονται σε όλη την τριλογία (προσθήκη CGI χαρακτήρων στο φόντο, εμφανείς αλλαγές στα ειδικά εφέ και στις μάχες, κομμένες σκηνές) αλλά σκάλωσαν σε λεπτομέρειες όπως αυτή που θα εξετάσουμε παρακάτω.
Han Solo: Τυχοδιώκτης, τυχεράκιας, καουμπόι η δολοφόνος;
Η σκηνή στην καντίνα του Mos Eisley στο A New Hope, όταν ο Han Solo έρχεται αντιμέτωπος με τον κυνηγό επικηρυγμένων Greedo, ανήκει στις πιο αναγνωρίσιμες της τριλογίας. Κατά τη διάρκεια μιας τεταμένης συνομιλίας σε ένα τραπέζι, ο Solo ξεθηκαρώνει μυστικά το όπλο του και στη συνέχεια πυροβολεί αιφνιδιαστικά τον Greedo, σκοτώνοντας τον. Αυτό τουλάχιστον συνέβη στην πρωτότυπη έκδοσή του 1977. Το 1997 οι θεατές παρακολούθησαν τον Greedo να πυροβολεί πρώτος, η βολή του να αστοχεί σχεδόν εξ' επαφής και μετά ο Solo να ανταποδίδει αμέσως τα πυρά.
"Σιγά τα αυγά" θα πουν οι περισσότεροι, όμως ας δούμε γιατί αυτή η λεπτομέρεια εξελίχτηκε σε μεγάλη υπόθεση για αρκετό κόσμο και πως άλλαξε τον χαρακτήρα του Solo. Ο αγαπημένος μας τυχοδιώκτης έπαψε, με μια μόνο κίνηση, να είναι το είδος του ευφυούς παράνομου που πυροβολεί πρώτος, που αιφνιδιάζει τον εχθρό. Αντ' αυτού παρουσιάστηκε σαν... κωλόφαρδος επειδή ο επαγγελματίας δολοφόνος που τον κυνηγούσε, αστόχησε από γελοιωδώς μικρή απόσταση. Το συμβάν έγινε γνωστό στο κοινό ως "Han Shot First", ακόμα ενοχλεί πολλούς φανατικούς της σειράς και έγινε αντιπροσωπευτικό της έντασης μεταξύ των ανθρώπων που δημιουργούν τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας και των ανθρώπων που τις αγαπούν και τις αισθάνονται σαν δική τους υπόθεση.
Ο Lucas "απολογείται" για το Star Wars του
«Οι αλλαγές δεν είναι ασυνήθιστες», είπε ο Lucas υπερασπιζόμενος τις επιλογές του, το 2012. Για παράδειγμα, είχε ήδη τροποποιήσει το Star Wars μεταξύ της πρεμιέρας του τον Μάιο του 1977 και της ευρύτερης κυκλοφορίας του λίγους μήνες αργότερα. «Οι περισσότερες ταινίες, όταν τις κυκλοφορούν, κάνουν αλλαγές. Αλλά με κάποιο τρόπο, όταν κάνω την παραμικρή αλλαγή, όλοι νομίζουν ότι είναι το τέλος του κόσμου». Επεσήμανε ότι, σε πολλές περιπτώσεις, τα κινηματογραφικά στούντιο άλλαξαν την τελική κοπιά της ταινίας χωρίς την άδεια ή ακόμη και τη συμμετοχή του σκηνοθέτη, κάτι που ήταν σίγουρα χειρότερο από τη δική του προσέγγιση. «Η δουλειά μου είναι να προσπαθήσω να κάνω την καλύτερη δυνατή ταινία που μπορεί να γίνει».
Αναφερόμενος συγκεκριμένα στο «Han Shot First», είπε ότι αυτό που «έκανε ήταν να λύσει τη σύγχυση, αλλά προφανώς, αναστάτωσε τους ανθρώπους επειδή ήθελαν ο Solo να είναι ένας ψυχρός δολοφόνος, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Έγινε σε όλα τα κοντινά πλάνα, και ήταν μπερδεμένο ποιος έκανε τι σε ποιον. Φάρδυνα λίγο το πλάνο για να καταστεί σαφές ότι ο Greedo είναι αυτός που πυροβόλησε πρώτος, αλλά όλοι ήθελαν να πιστεύουν ότι ο Han πυροβόλησε πρώτος, γιατί ήθελαν να πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα απλώς τον πυροβόλησε». Σε μια ξεχωριστή συνέντευξη, σημείωσε, «Η ηθική απουσιάζει προφανώς από την σκέψη των περισσότερων νέων ανθρώπων και τους άρεσε η ιδέα ότι ο Han Solo ήταν ένας ψυχρός δολοφόνος».
Υπήρχαν και άλλες σημαντικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης μιας σκηνής όπου ο Solo συναντά τον επικεφαλής του συνδικάτου του εγκλήματος, Jabba the Hutt που γυρίστηκε με τον Jabba ως ανθρωποειδές και ανακατασκευάστηκε έτσι ώστε να μπορεί να συμπεριληφθεί μια έκδοση CGI του σώματός του που μοιάζει με γυμνοσάλιαγκα. Ένας από τους στόχους του Lucas ήταν να κάνει τις παλιότερες ταινίες να ταιριάζουν καλύτερα με τα επόμενα τρία πρώτα επεισόδια, ώστε να μπορούμε να τις απολαμβάνουμε με τη σειρά, δίχως τα καλύτερα εφέ και οι φουσκωμένοι προϋπολογισμοί να κάνουν τις παλαιότερες ταινίες να φαίνονται παράταιρες. Οι πληροφορίες για την Special Edition του Star Wars ανέφεραν ότι ο Lucas ξόδεψε 10 εκατομμύρια δολάρια για να "σουλουπώσει" το A New Hope, το ίδιο ποσό δηλαδή που κόστισε όλη η ταινία του 1977!
Οι συντελεστές του Star Wars μιλούν
«Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά των special editions ήταν ότι μπορέσαμε να μεταμορφώσουμε το Star Wars - A New Hope ακριβώς όπως το ήθελε ο George», είπε τότε ο παραγωγός Rick McCallum, «oπως το είχε γράψει. Είτε άρεσε στον κόσμο, είτε όχι, δεν είχε σημασία, ήταν η ταινία του και δεν μπορούσε να το κάνει την πρώτη φορά, επειδή υπήρχαν πολλοί συμβιβασμοί που έπρεπε να κάνει».
Ο καλλιτέχνης των ειδικών εφέ Dennis Muren είπε αργότερα ότι «αισθάνομαι πολύ ικανοποιημένος με την special edition. Δεν ένιωσα καθόλου ότι την βλάψαμε κατά οποιοδήποτε τρόπο», εξήγησε. Παρόλα αυτά, «η αίσθηση μου ήταν πάντα ότι η αρχική έκδοση θα ήταν πάντα εκεί, και δεν ξέρω αν αυτό συνέβη απαραίτητα. Ο George δεν κατέβαλε προσπάθεια για να κάνει μια πραγματικά καλή HD έκδοση της αρχικής τριλογίας και δεν ξέρω αν θα συμβεί ποτέ αυτό. Αλλά εκείνη τη στιγμή η αίσθηση μου ήταν ότι θα μπορούσαμε επιτέλους να βελτιώσουμε όλα τα πλάνα μας, ξέρετε. "
Οι θαυμαστές του Star Wars, με τα χρόνια, συνήθισαν τελικά τις προσαρμογές του Lucas. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η αφαίρεση της μαριονέτας του Yoda από την έκδοση του Episode I – The Phantom Menace που κυκλοφόρησε το 1999 και η αντικατάστασή της με μια CGI έκδοση του χαρακτήρα. Η θέση του ήταν ότι πάντα σκόπευε να δημιουργήσει τον θρυλικό δάσκαλο των Jedi με την χρήση υπολογιστή, αλλά του τελείωσε ο χρόνος. «Δεν μπορούσαμε να κάνουμε την τεχνολογία να λειτουργήσει τότε, οπότε έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε την μαριονέτα, αλλά η μαριονέτα δεν ήταν πραγματικά τόσο καλή όσο το CGI», είπε. «Επομένως, όταν κάναμε την επανέκδοση, έπρεπε να βάλουμε ξανά το CGI, όπως έπρεπε να είναι εξαρχής».
Ο Lucas καταπιάστηκε ακόμη και με τη σκηνή του «Han Shot First» κάποια στιγμή πριν από το 2012. Όταν η ταινία εμφανίστηκε στο Disney+ το 2019, μια επιπλέον λέξη που ακούγεται σαν «maclunkey» ακούγεται από τον Greedo πριν από το θάνατό του.
Star Wars Original Trilogy η Star Wars Trilogy Special Edition, τι προτιμάτε;
Το Empire Strikes Back και το Return of the Jedi περιλάμβαναν επίσης τροποποιήσεις, αλλά ο Lucas ξόδεψε περίπου τα μισά για τις δύο ταινίες από ο, τι είχε ξοδέψει για το A New Hope, και ήταν λιγότερο εμφανείς και ενοχλητικές, προφανώς επειδή, όταν τις δημιούργησε, διέθετε πλέον τα κεφάλαια και την ελευθερία να υλοποιήσει το όραμα του ακριβώς όπως το φανταζόταν. Μοιραστείτε την γνώμη σας για τα special editions και το σύμπαν του Star Wars στα σχόλια του άρθρου.