Τι (δεν) είναι η ομοιοπαθητική;

Η ομοιοπαθητική, αποτελεί ψευδοεπιστήμη και κλάδο της «εναλλακτικής ιατρικής», που αναφέρθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 18^ου αιώνα από τον Γερμανό ιατρό Samuel Hahnemann. Ο Hahnemann υποστήριζε το «νόμο των ομοίων» ο οποίος, σύμφωνα με τον ίδιο, σήμαινε ότι μικρές συγκεντρώσεις μίας ουσίας θα μπορούσαν να θεραπεύσουν συμπτώματα τα οποία η ίδια θα μπορούσε να προκαλέσει, αν είχε ληφθεί σε μεγαλύτερες δόσεις. Μία ακόμη αρχή της ομοιοπαθητικής είναι ο «νόμος της ελάχιστης δόσης», σύμφωνα με τον οποίο όσο μικρότερη είναι η συγκέντρωση της δραστικής ουσίας στο τελικό προϊόν, τόσο πιο αποτελεσματικό είναι στην θεραπεία της νόσου.

Τρόπος Παρασκευής

Τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα προκύπτουν μέσω της διαδικασίας των διαδοχικών αραιώσεων μίας ενεργής ουσίας. Η μέθοδος αυτή, γνωστή ως «ομοιοπαθητική αραίωση», έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη απουσία της αρχικής ουσίας στο τελικό αραιωμένο διάλυμα και συνεπώς, στο ομοιοπαθητικό «φάρμακο».

Προτεινόμενος Μηχανισμός Δράσης

Ο μηχανισμός της «μνήμης του νερού» αποτελεί κοινή ερμηνεία που έχει προταθεί από υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής. Σύμφωνα με την ίδια, τα μόρια του νερού, στο οποίο διαλύεται η αρχική ουσία, έχουν την ικανότητα να διατηρήσουν την διάταξη που είχαν κατά την παρουσία της ενεργής ουσίας εντός του διαλύματος, γεγονός που οδηγεί στην παραγωγή ενός σκευάσματος απαλλαγμένου από παρενέργειες, καθώς δεν εμπεριέχει την δραστική ουσία, αλλά με αποτελεσματική δραστικότητα. Παρόλα αυτά, καμία επιστημονική μελέτη μέχρι σήμερα δεν έχει επιβεβαιώσει την εγκυρότητα του συγκεκριμένου ισχυρισμού, ο οποίος αντιτίθεται σε βασικές αρχές της φυσικής και της χημείας.

Η κατάρριψη της θεωρίας της μνήμης του νερού, ως μηχανισμού παρασκευής φαρμακευτικών σκευασμάτων, μπορεί να επιτευχθεί ακόμα και επιστρατεύοντας την κοινή λογική: το νερό έχει έρθει σε επαφή με εκατομμύρια ουσίες κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, συνεπώς αποτελεί αραίωση σχεδόν οποιασδήποτε ουσίας. Το γεγονός αυτό θα σήμαινε ότι το νερό αποτελεί ήδη θεραπεία για οποιοδήποτε νόσημα.

Αποτελεσματικότητα

Παρά την αποδεδειγμένη αναποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών σκευασμάτων, δεν είναι λίγοι αυτοί που εξακολουθούν να ισχυρίζονται ότι, μετά από τη χρήση τους, παρατήρησαν βελτίωση των συμπτωμάτων τους ή ακόμη και πλήρη ίαση. Έχουν προταθεί αρκετές ερμηνείες που θα εξηγούσαν τα παραπάνω, οι οποίες περιλαμβάνουν το φαινόμενο placebo (αυθυποβολή), την φυσική ανάρρωση του ασθενούς, την επίδραση άλλων παραγόντων και άλλα.

Επικινδυνότητα

Παρά το γεγονός ότι τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα δεν θεωρούνται επικίνδυνα, λόγω της έλλειψης δραστικότητας που τα χαρακτηρίζει, η χρήση τους μπορεί να ενέχει κινδύνους, καθώς είναι πιθανό να οδηγήσει σε πλήρη άρνηση της ιατρικής επιστήμης και των μεθόδων της. Λόγω της έλλειψης επικινδυνότητας, τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα τίθενται προς πώληση σε πολλά φαρμακεία, δίνοντας λανθασμένα την εντύπωση ότι αποτελούν επιστημονικά ελεγμένα και εγκεκριμένα φάρμακα.

Δημοτικότητα

Η χρήση της ομοιοπαθητικής είναι εξαιρετικά δημοφιλής, παρότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα έχουν κάποιο θεραπευτικό αποτέλεσμα, το οποίο να υπερβαίνει αυτό ενός εικονικού φαρμάκου (placebo). Η έλλειψη μέτρων και αυστηρών κανονισμών από τους αρμόδιους φορείς και η ελλιπής ενημέρωση του κοινού, σε συνδυασμό με το χαώδη όγκο πληροφοριών και συχνά, την δυσπιστία απέναντι στις επιστημονικές μεθόδους, έχουν χαρίσει απλόχερα στην ομοιοπαθητική ιδιαίτερα αυξημένη αποδοχή. Μία κοινή αναζήτηση στις γνωστότερες μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου, οδηγεί σε παραπλανητικά άρθρα υποστηρικτών της ομοιοπαθητικής. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι, όπως αναφέρθηκε επανειλημμένως, η ομοιοπαθητική αποτελεί ψευδοεπιστήμη, κάθε άτομο ανεξάρτητα έχει την ελευθερία να αποφασίσει αν θα την εμπιστευτεί ή όχι. Αυτό που οφείλει, ωστόσο, να κάνει είναι, πρωτίστως, να ενημερωθεί επαρκώς από έγκυρες πηγές, διατηρώντας ρεαλιστικές προσδοκίες.

Βιβλιογραφία

1. Cukaci, C., Freissmuth, M., Mann, C., Marti, J., & Sperl, V. (2020). Against all odds-the persistent popularity of homeopathy. Wiener klinische Wochenschrift, 132(9-10), 232–242. https://doi.org/10.1007/s00508-020-01624-x
2. Ernst E. (2008). The truth about homeopathy. British journal of clinical pharmacology, 65(2), 163–164. https://doi.org/10.1111/j.1365-2125.2007.03007.x
3. https://www.youtube.com/watch?v=i0_n9pwvBTk
4. https://www.nhs.uk/conditions/homeopathy
5. https://www.fda.gov/drugs/information-drug-class/homeopathic-products
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Homeopathy
7. Πηγή εξωφύλλου: www.lockportjournal.com