Η πανδημία έχει, πλέον, γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας. Το πιστοποιητικό εμβολιασμού έχει γίνει προέκταση του χεριού μας, ενώ η απουσία μάσκας από το πρόσωπό μας, συχνά, μας φαίνεται πρωτόγνωρη. Μετράμε ήδη περισσότερα από δύο χρόνια προσαρμογής στις νέες συνθήκες. Ωστόσο, πολλοί από εμάς εξακολουθούν να μην έχουν πλήρη επίγνωση της κατάστασης.
Η παραπληροφόρηση καλά κρατεί, άλλοτε εσκεμμένη και άλλοτε ως συνέπεια άγνοιας. Καταστροφολογίες, συνωμοσιολογίες, υπεραπλούστευση και υποτίμηση, σε συνδυασμό με εξασθενημένη υπομονή και απογοήτευση - όλα αυτά συνθέτουν μία νέα, ζοφερή πραγματικότητα όπου η πόλωση και ο φανατισμός κυριαρχούν.
Η επιστημονική γνώση έχει αναχθεί σε υποκειμενικότητα και προσωπική άποψη. Βαρύγδουπες έννοιες όπως «αυτοδιάθεση του σώματος», «ελευθερία», «θεμελιώδη δικαιώματα» και «δημοκρατία» ακούγονται συχνά σε συζητήσεις που σχετίζονται με την πανδημία και τον εμβολιασμό. Η κοινωνία έχει διχαστεί, με τους μεν να απαξιώνουν τους δε. Και κάπως έτσι, χάνεται η ουσία.
Πολλοί είναι αυτοί που εξακολουθούν να είναι επιφυλακτικοί και να εκφράζουν έντονο προβληματισμό σχετικά με το αν ο εμβολιασμός είναι η καλύτερη επιλογή για τους ίδιους. Σε μία προσπάθεια ανάλυσης και επεξήγησης, παρακάτω παρουσιάζονται οι τρόποι λειτουργίας των εμβολίων, καθώς επίσης και οι πιο διαδεδομένοι μύθοι – προβληματισμοί που σχετίζονται με τον εμβολιασμό έναντι στην COVID-19 - και η κατάρριψή τους.
Πώς λειτουργούν τα εμβόλια;
Ο τρόπος λειτουργίας διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του εμβολίου που έχει επιλεγεί. Οι δύο πιο διαδεδομένοι τύποι εμβολίων αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι οι εξής:
I. mRNA εμβόλια (Pfizer-BioNTech, Moderna):
Περιέχουν μόρια mRNA του ιού, τα οποία κωδικοποιούν την πρωτεϊνική ακίδα του SARS-CoV-2. Μετά την είσοδό τους στο κύτταρο, τα μόρια mRNA μεταφράζονται από τα ριβοσώματα του κυττάρου και παράγουν την επιθυμητή πρωτεΐνη, η οποία διεγείρει την ανοσοαπόκριση του οργανισμού.
ΙΙ. Εμβόλια ιϊκού φορέα (Johnson & Johnson):
Περιέχουν μία τροποποιημένη έκδοση ενός αδενοϊού (και όχι του SARS-CoV-2). Μέσα στο κέλυφος του αδενοϊού, υπάρχει DNA το οποίο κωδικοποιεί την πρωτεϊνική ακίδα του SARS-CoV-2. Ο αδενοϊός παράγει το αντιγόνο, προκαλώντας ανοσοαπόκριση, ωστόσο δεν αντιγράφεται.
Κατά την είσοδό του στο κύτταρο, το DNA διαπερνά την πυρηνική μεμβράνη και μεταγράφεται σε mRNA (χωρίς, φυσικά, να ενσωματωθεί στο DNA του κυττάρου). Στη συνέχεια, το mRNA μεταφράζεται από τα ριβοσώματα και παράγει την επιθυμητή πρωτεΐνη, όπως ακριβώς στα mRNA εμβόλια.
Νόσος Του Έμπολα: Ο Υπαρκτός Κίνδυνος Και Τι Πρέπει Να Γνωρίζω
Κοινοί προβληματισμοί γύρω από τα εμβόλια
- «Γιατί να εμβολιαστώ; Αφού και οι εμβολιασμένοι νοσούν και μεταδίδουν»
Σκοπός του εμβολιασμού δεν είναι η απόλυτη αποτροπή της μετάδοσης του ιού, αλλά η εκδήλωση, όσο το δυνατόν, ηπιότερων συμπτωμάτων και συνεπώς, η αποφόρτιση του υγειονομικού συστήματος και η επαναλειτουργία της κοινωνίας. Ο εμβολιασμός μειώνει τις πιθανότητες σοβαρής νόσησης και μετάδοσης, ωστόσο δεν θα μπορούσε να τις καθιστά μηδενικές.
- «Τα εμβόλια δεν είναι ασφαλή γιατί παράχθηκαν πολύ γρήγορα»
Παρότι είναι γεγονός ότι τα εμβόλια κατά της COVID-19 αναπτύχθηκαν γρήγορα, είναι γνωστό ότι έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Η επιστημονική κοινότητα έχει επενδύσει πολλά χρόνια προκειμένου να εξελιχθεί και να προετοιμαστεί για τον σχεδιασμό εμβολίων όπως αυτά έναντι της COVID-19.
Αυτή η πολυετής γνώση, σε συνδυασμό με την προτεραιοποίηση και την μεγάλη αναγκαιότητα για άμεση ανάπτυξη ενός εμβολίου, βοήθησε στην επιτάχυνση της διαδικασίας και την κυκλοφορία εμβολίων που πληρούν τα κριτήρια των προτύπων ασφαλείας των αντίστοιχων φορέων.
- «Το εμβόλιο θα επιδράσει στο DNA μου»
Το mRNA που περιέχεται στα mRNA εμβόλια διαπερνά την κυτταρική μεμβράνη, ωστόσο ΔΕΝ εισέρχεται στον πυρήνα του κυττάρου, όπου βρίσκεται το DNA. Στην περίπτωση των εμβολίων ιϊκού φορέα, χρησιμοποιείται αδενοϊός για τη μεταφορά του μορίου ενδοκυτταρικά, ο οποίος δεν έχει την δυνατότητα ενσωμάτωσης στο DNA. Συνεπώς, είναι αδύνατο να επηρεαστεί με οποιονδήποτε τρόπο το ανθρώπινο DNA μέσω του εμβολιασμού.
- «Τα εμβόλια έχουν πολλές επικίνδυνες παρενέργειες»
Τα εμβόλια έναντι του SARS-CoV-2 είναι πιθανό να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, γεγονός που, ωστόσο, δεν ισχύει για όλους. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν για τα εμβόλια αυτά, είναι, στην πλειοψηφία τους, ήπιες και μικρής διάρκειας. Οι πιο κοινές παρενέργειες περιλαμβάνουν ερυθρότητα και πόνο στο σημείο του εμβολιασμού, πυρετό, κόπωση, κεφαλαλγία, μυϊκό πόνο, ρίγη και ναυτία. Σπανιότερα, οι παρενέργειες ενδέχεται να είναι πιο σοβαρές ή να διαρκούν περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση, συστήνεται η ενημέρωση του ιατρικού προσωπικού σχετικά με το ιστορικό υγείας του κάθε ατόμου.
Ο εμβολιασμός έναντι του κορωνοϊού φαίνεται να είναι μονόδρομος για την απελευθέρωση από τα δίχτυα της πανδημίας. Η παραπληροφόρηση και ο φόβος του αγνώστου μας κρατούν στην πραγματικότητα δέσμιους, καθυστερώντας την πολυπόθητη επιστροφή στην κανονικότητα.
Παρόλα αυτά, ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός. Ο καθένας από εμάς, διατηρεί το δικαίωμα της επιλογής και της λήψης των επικείμενων ευθυνών. Ας μην ξεχνάμε, ωστόσο, ότι η διατήρηση της κριτικής μας σκέψης, η αντικειμενικότητα και η αξιολόγηση των πηγών ενημέρωσής μας, πριν πιστέψουμε ή αναπαράγουμε μία είδηση, είναι υποχρέωση όλων μας.
Βιβλιογραφία:
Wambani, J., & Okoth, P. (2022). SARS-CoV-2 origin, myths and diagnostic technology developments. The Egyptian Journal of Medical Human Genetics, 23(1), 42. https://doi.org/10.1186/s43042-022-00255-3
Kordyukova, L. V., & Shanko, A. V. (2021). COVID-19: Myths and Reality. Biochemistry. Biokhimiia, 86(7), 800–817. https://doi.org/10.1134/S0006297921070026
Challenger, A., Sumner, P. & Bott, L. COVID-19 myth-busting: an experimental study. BMC Public Health 22,131 (2022). https://doi.org/10.1186/s12889-021-12464-3
www.ecdc.europa.eu
www.ec.europa.eu
www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/index.html
www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/coronavirus-disease-(covid-19)-vaccines
www.vaccination-info.eu/el/covid-19/embolia-kata-tis-nosoy-covid-19
covid19.govt.nz/covid-19-vaccines/get-the-facts-about-covid-19-vaccination/covid-19-vaccination-your-questions-answered
www.youtube.com/watch?v=2NDc9Q_m-W0&ab_channel=VaccineMakersProject
el.wikipedia.org/wiki/SARS-CoV-2
en.wikipedia.org/wiki/COVID-19_vaccine
Πηγές εικόνων:
www.ecdc.europa.eu
www.aamc.org
www.theconversation.com