Κωστής Γαρδίκης. Κρατήστε το όνομα στο μυαλό σας, “φυλακίστε” το αν θέλετε διότι πρόκειται να το ακούσετε πολλές φορές στο μέλλον και πάντα συνοδευόμενο από θετικά σχόλια και διθυράμβους. Ομολογώ ότι τον αγαπητό Κωστή δεν τον ήξερα προσωπικά. Η μόνη μου επαφή με την μουσική του δημιουργία, ήταν το άκουσμα του κομματιού Poulia από τον δίσκο “Artificial”, σε συνεργασία με τον Σταμάτη Κραουνάκη.
Εκτός από το άκουσμα του εν λόγω κομματιού και την παρακολούθηση της μικρής συνέντευξης που έδωσε ο Κωστής στην εκπομπή “Μουσικό Κουτί” της ΕΡΤ, είχα ξεκλέψει και αρκετές νότες από τον τελευταίο δίσκο των Λοκατόλα, το Νέκυια. Αναζητήστε την σημασία της εν λόγω λέξης και θα δείτε πως πηγάζει από την ελληνική μυθολογία και μια τελετή που στοχεύει στην επίκληση των νεκρών, με σκοπό την γνωστοποίηση του μέλλοντος.
Ακούστε το άλμπουμ, παρατηρήστε τον συνδυασμό φωνής - στίχων του Τάσου Τζωρτζάτου και της μουσικής επένδυσης του Κωστή και πείτε μου μετά αν δεν νιώθετε, στα τρίσβαθα της ύπαρξής σας, πως ακούτε την επίκληση ενός νεκρομάντη. Ευγνωμονώ τον καλό μου φίλο Αλμπέρτο που επέστησε την προσοχή μου και στις άλλες δουλειές του Κωστή και με έφερε σε επαφή με τον ταλαντούχο μουσικό μας ώστε να έχω την τιμή να του πάρω συνέντευξη και να ακούσω τις απόψεις του.
Φωτο: Ειρηνη Μιχοπούλου
Προτού προχωρήσουμε στην συνέντευξη, ας μιλήσουμε για την ζωή και την μέχρι σήμερα πορεία του Κωστή Γαρδίκη στην οδό Πενταγράμμου. Ο Κωστής γεννήθηκε και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει κλασική κιθάρα με καθηγήτρια την Ελένη Σκάρκου, αρμονία και σύνθεση με τους Ελένη Σκάρκου και Αργύρη Καλλιανιώτη και φωνητική με τους Χριστόφορο Σταμπόγλη και Μίνα Γιαννοπούλου. Ο Κωστής δεν περιορίστηκε στην μουσική παιδεία αλλά εξάπλωσε την δημιουργικότητά του και στον επιστημονικό τομέα. Έχει πτυχίο φαρμακευτικής, μεταπτυχιακό και διδακτορικό (2010) στη νανοτεχνολογία από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φαρμακευτικής και εργάζεται παράλληλα ως μουσικός και ως ερευνητής στον τομέα της καινοτομίας των φυσικών προϊόντων.
Με το προσωνύμιο Dance with Invisible Partners συνθέτει μουσική και κάνει σχεδιασμό ήχου και παραγωγή για θέατρο, κινηματογράφο και visual poetry, ενώ πραγματοποιεί ζωντανές εμφανίσεις σκοτεινής ηλεκτρονικής ποπ είτε solo, είτε ως κουαρτέτο. Έργα του έχουν παρουσιαστεί ζωντανά σε Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, Ελβετία, Μάλτα, Λίβανο, Σερβία και Ιαπωνία. Η μουσική του είναι επηρεασμένη από το μπαρόκ, την αβάν γκαρντ ηλεκτρονική σκηνή, το μινιμαλισμό, το πανκ και το ρεμπέτικο.
Ενδεικτικές θεατρικές παραστάσεις όπου έχει συμμετάσχει ως συνθέτης ή/και ως σχεδιαστής ήχου είναι: Μαύρο Φως (Σκηνοθεσία Μαρία Λουίζα Παπαδοπούλου, 2013), Βuy me (Σκηνοθεσία Nατάσα Νταϊλιάνη, 2016), η Σέξτον και τα Κογιότ (Σκηνοθεσία Σοφία Καψούρου, 2018), Τρία χαλασμένα έργα (Σκηνοθεσία Χαρίλαος Τρουβάς, 2019), Κορδέλια κόρης πήδημα (Σκηνοθεσία Μαρία Αντιγόνη Φρυδά, 2020).
Επίσης έχει συνθέσει το soundtrack του ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους «Laboratorio Grecia» σε σκηνοθεσία Jacopo Brogi (2019) και της ταινίας Nostalgia for Existing Without Delay (2022 remake) του Slawomir Milewski.
Ως δισκογραφία κυκλοφόρησε τον Οκτώβρη του 2018 σε ανεξάρτητη παραγωγή το δίσκο “Honey” που περιλαμβάνει εννιά τραγούδια σκοτεινής εναλλακτικής pop, με στοιχεία ηλεκτρονικής, κλασικής και ανατολίτικης μουσικής. Το άκουσα εξολοκλήρου και λάτρεψα τα κομμάτια A Mort, Seaside Blues και Tear Away. Το “Honey” έγινε φυσικά άμεσα θερμά δεκτό από τον τύπο και τα FM. To Νοέμβρη του 2021 κυκλοφόρησε το άλμπουμ δωματίου “#artificial” στο οποίο συμπράττει με προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης στο κομμάτι της στιχουργικής και της ενορχήστρωσης.
Ο Κωστής Γαρδίκης είναι ιδρυτικό μέλος, συνθέτης, sound designer και παραγωγός της πειραματικής κολεκτίβας «Λοκατόλα», με την οποία κυκλοφόρησε το 2020 το δίσκο «μονοτονία ρῷθ» από την εταιρία “A Man out of a Man”. Αξίζει να ακούσετε αυτό το μυστηριακό άλμπουμ για να ταξιδέψετε σε αχαρτογράφητες περιοχές του νου σας.
To Φεβρουάριο του 2022 κυκλοφόρησε ο δεύτερος δίσκος των Λοκατόλα από τη “Same Difference Music”, στον οποίο έχει κάνει μουσική σύνθεση και παραγωγή. Μιλάμε για τον Νέκυια που προανέφερα, το σκοτεινό έπος με τους μυστηριώδεις στίχους, το οποίο συνιστώ να το ακούσετε βράδυ για μέγιστο αντίκτυπο. Νομίζω έγινε φανερό το πόσο πολυτάλαντος είναι ο Κωστής, ας δούμε τώρα τι έχει να μας πει και ο ίδιος στις ερωτήσεις που του θέσαμε.
Φωτο: Ειρηνη Μιχοπούλου
1) Σε ποια ηλικία αναγνώρισες την κλίση σου στη μουσική;
Έχω φωτογραφίες που είμαι το πολύ ενός έτους με ακουστικά μεγαλύτερα από το κεφάλι μου να ακούω κάτι που φαίνεται πως μου αρέσει πολύ. Έχω γεννηθεί μέσα στη μουσική, είμαι ενσωματωμένος σε αυτή, για μένα είναι μία γλώσσα πιο οικεία π.χ. από τα ελληνικά.
2) Σε ακούσαμε σε τηλεοπτική συνέντευξη να λες ότι σκέφτεσαι να ασκητεύσεις σε συγκεκριμένο μέρος της Αμοργού. Τι είναι αυτό που σε τραβά στην ασκητική ζωή, μια εσωτερική ανάγκη να γνωρίσεις τον Θεό, πρόκειται για θρησκευτική έξη, για απογοήτευση από τον κόσμο και τα κοινά ή απλά αστειεύτηκες;
Είναι μία ανάγκη μου να πετάξω το ο,τιδήποτε περιττό. Το ασκηταριό στην Αμοργό είναι ένα σχήμα, ένα σύμβολο. Είναι χώρος και χρόνος το μη περιττό, δεν περιορίζεται σε ένα γεωγραφικό πλάτος. Ονειρεύομαι μία ζωή στο στοιχειώδες, δεν είναι απαραίτητο σε σπηλιά, μπορεί να περιλαμβάνει και κάποιους ανθρώπους αυτό. Έχω πολύ δρόμο όμως μπροστά για αυτό.
3) Σε εκφράζουν οι μυστηριακοί στίχοι του Τάσου Τζωρτζάτου που συνοδεύουν τα περισσότερα κομμάτια των Λοκατόλα; Προηγήθηκαν της σύνθεσης ή ήρθαν και ενσωματώθηκαν αρμονικά με τους ήχους που είχες ήδη παράξει;
Μπορώ να σου πω πως δεν ακούω καν τους στίχους του Τάσου. Νιώθω τον κραδασμό, τη δόνηση τους, τη στιβαρή και αιθέρια υπόστασή τους πέρα από τον κώνο του φωτός. Εκεί προκύπτει η πραγματική δημιουργία για εμένα, στο χάος. Με τους Λοκατόλα δεν έχουμε προβάρει ποτέ τίποτα. Ούτε λαηβ ούτε ηχογράφηση. Είναι τα πάντα για πρώτη και τελευταία φορά, αυτοσχέδια, και σε μία κατάσταση σχεδόν ύπνωσης και απόλυτης συγκίνησης. Πιάνουμε οτιδήποτε βρίσκεται πρόχειρο και μπορεί να δονηθεί – να παράξει ήχο δηλαδή – και παίζουμε. Ενίοτε ηχογραφώντας και στο κινητό ελλείψει άλλου πρόσφορου μέσου.
4) Περιέγραψε μας λίγο την καλλιτεχνική δημιουργία του φοβερού “#artificial”. Προέκυψε από την ανάγκη επικοινωνίας σε περίοδο απαγόρευσης ή μήπως, ο αναγκαστικός εγκλεισμός πυροδότησε μέσα σου κάτι το οποίο έψαχνε να εκφραστεί;
Προέκυψε εντελώς τυχαία και με ένα συνδυασμό αυτών που λες – επικοινωνία, με το μόνο διαθέσιμο μέσο (μία οθόνη) και ταυτόχρονα μία εκτόνωση μεγάλης σιωπηρής έντασης. Μπορώ να πω πως γίναμε συνεργάτες με την τεχνητή νοημοσύνη κατά τη διάρκεια αυτού του παιχνιδιού χωρίς να το πολυκαταλάβω. Με εντυπωσίασε η ικανότητα της όχι μόνο να ανταποκρίνεται σε λεκτικά και νοηματικά ερεθίσματα αλλά και να παίρνει πρωτοβουλία πηγαίνοντας το πράγμα αλλού. Ουσιαστικά χρησιμοποίησα προγράμματα ΑΙ που με βάση κάποιο input παρήγαγαν στίχους. Αυτό που έκανα ήταν λοιπόν ότι λειτούργησα ως «μεσάζων» μεταξύ προγραμμάτων τα οποία διηύθυνα για να παράξουν τα ποιήματα του δίσκου. Άφησα το ΑΙ επίσης ελεύθερο να «γδύσει» τα πιανιστικά μοτίβα με ψηφιακό θόρυβο – επιρροή από Λοκατόλα αυτό 😊
5) Ποια είναι η σχέση σου με τους υπολογιστές, σχέση αγάπης, μίσους, αναγκαιότητας ή λίγο απ’όλα;
Είναι κατ αρχήν σχέση εξάρτησης. Αν με αφήσεις με μία κιθάρα μετά από 3 μέρες θα βαρεθώ. Δώσε μου όμως ένα mac με φορτωμένο το logic και έναν απεριόριστο σκληρό και μπορώ να περάσω την υπόλοιπη ζωή μου στο ασκηταριό. Το στοίχημα με την τεχνολογία είναι να μη σε καταπιεί – όχι και πολύ εύκολο – αλλά να την αξιοποιήσεις.
6) Ασχολείσαι με video games και, αν ναι, ποια είδη σου αρέσουν; Θα ήθελες να φιλοξενηθεί κομμάτι σου σε δημοφιλές Rhythm game σαν το Guitar Hero, θα έδινες τα δικαιώματα;
Το τελευταίο παιχνίδι που έπαιξα ήταν κάποιο Sim City, πολλά χρόνια πριν. Μετά από 25 μέρες αϋπνίας, όπου έχασα μία εξεταστική και ένα κορίτσι, το απεγκατέστησα, πέταξα το cd και δεν ξαναέπαιξα κανένα παιχνίδι στη ζωή μου, ούτε και θα ξαναπαίξω.
7) Πιστεύεις ότι θα έρθει στιγμή που η τεχνητή νοημοσύνη θα μας αντικαταστήσει σε όλα, ακόμα και στην καλλιτεχνική δημιουργία, ή την οραματίζεσαι σαν μόνιμο συμπαραστάτη του ανθρώπου;
Η αίσθηση μου είναι πως η τεχνητή νοημοσύνη θα εξελιχθεί σε ένα νέο είδος «ζωής» που θα αναπαράγεται απλώς μέσω bytes και όχι μέσω DNA. Στο σενάριο αυτό το ΑΙ θα υπάρχει για το ΑΙ, έχοντας αφήσει τον άνθρωπο να αυτοκαταστραφεί από την επιθετικότητα και την απληστία του.
8) Η πετυχημένη συνεργασία σου με το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ “Εργαστήριο Ελλάδα” που ανατέμνει την Ελληνική οικονομική κρίση των μνημονίων, προέκυψε σαν ένα ενδιαφέρον project για να δοκιμάσεις τις ικανότητές σου ή σαν μια πρόκληση για να συμμετάσχεις με την γλώσσα της μουσικής στον σημαντικότερο διάλογο της πατρίδας μας;
Προέκυψε όταν γνώρισα τον τρελό και ευφυέστατο σκηνοθέτη του, Jacopo Brogi, σε μία ταβέρνα στα Εξάρχεια και δέχτηκα να το κάνω γιατί βρήκα πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι ένας τύπος από την Τοσκάνη που γυαλίζει το μάτι του έχει περάσει 8 χρόνια στην Ελλάδα με μία κάμερα αποτυπώνοντας το σύγχρονο καπιταλισμό – άσχετα αν συμφωνώ ή διαφωνώ με την πολιτική του τοποθέτηση. Το σημαντικό που έκανε ο Jacopο στη συνεργασία, πέραν της έμπνευσης, είναι ότι μου έδωσε πλήρη ελευθερία – πράγμα σπάνιο για σκηνοθέτη – οπότε το ευχαριστηθήκαμε πάρα πολύ.
9) Ποιοι άνθρωποι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο ώστε να ασχοληθείς επαγγελματικά με τη μουσική;
Οι βασικοί ήταν ο J.S. Bach και ο David Gilmour. Με βοήθησαν πάρα πολύ και ο Χριστόφορος Σταμπόγλης αλλά και ο πατέρας μου. Και για κάποιο περίεργο λόγο ο Claude Monet.
10) Εκτός από τη μουσική έχεις διδακτορικό στη νανοτεχνολογία. Τι σε τράβηξε σε αυτή την επιστήμη;
Αυτό που με τραβάει και στη μουσική. Το αόρατο. Το οποίο έχει εντελώς διαφορετικές ιδιότητες από το άμεσα αισθητό. Για παράδειγμα μπορείς να “το” πετάξεις από το παράθυρο και αυτό να πετάξει αντί να τσακιστεί στη βαρύτητα. Εξίσου με ενδιαφέρει και η αστροφυσική. Το πολύ μικρό και το πολύ μεγάλο – και τα δύο αόρατα – το παιχνίδι με τις κλίμακες, τα μικροσκόπια και τα τηλεσκόπια. Οι διαστάσεις εκτός (ή καλύτερα πυρηνικά εντός) της ανθρώπινης. Όλα αυτά τα στοιχεία που συνυπάρχουν με τη γείωση μας, αλλά πάνω στη μούρλα της καθημερινότητας μας περνούν απαρατήρητα. Εγω είπα να τα κάνω δουλειά για να μπορώ να υπάρχω και στις διαστάσεις αυτές – επιστήμη και μουσική. Και τα δύο πεδία ασχολούνται με το (αόρατο αλλά πασιφανές) φάσμα που αγνοούμε λόγω ταχύτητας.
11) Πώς προέκυψε η ιδέα και η ονομασία του συγκροτήματος; Ποια είναι τα υπόλοιπα μέλη του;
Η ιδέα προέκυψε καθώς ένιωσα πως η ερευνά μου για το αόρατο χρειάζεται ονοματοδότηση. Που μου ήρθε χαζεύοντας τον αμοργιανό ουρανό χωρίς φεγγάρι – και χωρίς βέβαια «ανθρώπινα» φώτα. Έναν ουρανό στον οποίο διαγράφονται ξεκάθαρα οι εποχές από το τώρα μέχρι την αρχή του σύμπαντος. Με όλες τις ψευδαισθήσεις που περικλείει. O - η – οι - το Dance with Invisible Partners είναι μία πλατφόρμα – με πυρήνα, προς το παρόν, εμένα. Λειτουργεί και ως solo – με παραστάσεις που κάνω στο εξωτερικό κυρίως, και ως κουαρτέτο περισσότερο ηλεκτρικού ήχου, με τους Δημήτρη Κατέβα, Νίκο Καραδοσίδη και Θανάση Δημακόπουλο σε τύμπανα, πλήκτρα και μπάσο αντίστοιχα. Ο δίσκος #artificial γράφτηκε με τις Μελίνα Νικόλ Χάρρις, Χριστίνα Σαββίδη και artificial Intelligence σε φωνητικά, πιάνο, στιχουργική αντίστοιχα. Πάντως στην Ελλάδα θα μας πετύχετε ως κουαρτέτο – πολλές φορές και με τη Μελίνα ως γκεστ στα φωνητικά.
12) Έχετε γράψει μουσική και για το θέατρο καθώς και για τον κινηματογράφο. Μίλησε μας γι' αυτό.
Είναι η καλύτερη άσκηση υποταγής του καλλιτεχνικού εγωκεντρισμού, καθώς υπηρετείς το όραμα κάποιου άλλου σε ένα έργο που αναπτύσσεται κυρίως εκτός σου. Αυτό είναι ένα στοιχείο που το χρειάζομαι σε φάσεις για να «ξεζουμάρω» τεχνικά και αισθητικά και εν τέλει να προχωρήσω. Η ατμόσφαιρα του θεάτρου και του σινεμά – παρότι εντελώς διαφορετικές – είναι απευθείας πηγή έμπνευσης, με την προϋπόθεση ότι συντονίζεσαι με την ομάδα και φυσικά το σκηνοθέτη.
13) Ποιες συμβουλές θα έδινες σε νεαρά άτομα που θέλουν να ακολουθήσουν τον δρόμο της μουσικής;
Ότι δεν υπάρχει κάτι πιο ενδιαφέρον να δώσει κάποιος το χρόνο του – αν και νομίζω πως είναι ένας δρόμος που σε διαλέγει και δεν τον διαλέγεις εσύ. Θα πρέπει να είναι κανείς προετοιμασμένος για ατελείωτες ώρες βαρετής, ενίοτε, δουλειάς. Η μουσική είναι εκει έξω, επιπλέει στο σύμπαν. Για να κάνεις όμως download πρέπει να κατέχεις το εκφραστικό σου μέσο. Και να είσαι εσύ – όχι κάποιος άλλος.
14) Πότε θα έχουμε την χαρά να σε δούμε από κοντά σε live;
Στις 15/4 μετά από διάφορες ακυρώσεις λόγω κορονοϊών και περιβαλλοντικών καταστροφών, στο Death Disco.