Σήμερα έχω την τιμή και την χαρά να σας παρουσιάσω ένα άτομο το οποίο οι περισσότεροι γνωρίζετε ήδη. Πρόκειται για τη Νεφέλη Ράντου, ένα πρόσωπο οικείο στους περισσότερους από εμάς, χάρη, κυρίως στους τηλεοπτικούς δέκτες μας, ειδικά κατά την σκοτεινή περίοδο της πανδημίας. Με τις άριστες ικανότητές της στην νοηματική, διερμήνευε με σαφήνεια τις καθημερινές ενημερώσεις σχετικά με την πορεία του Covid. Η Νεφέλη μας τιμά με την συνέντευξη εφ' ὀλης της ύλης που μας παραχώρησε και την οποία θα διαβάσετε στην συνέχεια.
- Σε ποια ηλικία και με ποια ή ποιες αφορμές αποφάσισες ότι επιθυμείς να ασχοληθείς με τη νοηματική;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήθελα να ασχοληθώ με άτομα με αναπηρία –δεν είχα αποφασίσει αν θα είναι η κώφωση ή άλλη αναπηρία. Όμως θυμάμαι έντονα ότι ο επαγγελματικός μου προσανατολισμός ήταν συγκεκριμένος και ορισμένος με σαφήνεια από νωρίς. Ξεκίνησα να μαθαίνω νοηματική γλώσσα στην ηλικία των 18 ετών -παράλληλα με τις σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο- στη σχολή της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδος. Στη σχολή αυτή, εκπαιδεύω σε τεχνικές διερμηνείας, τα τελευταία χρόνια, τους υποψήφιους διερμηνείς, μαζί με την κωφή δασκάλα που είχα τότε. Κύκλους κάνει η ζωή!
2. Ποιοι αποτελούσαν τα πρότυπά σου στην εφηβεία και ποιους θαυμάζεις τώρα;
Η έννοια του θαυμασμού για εμένα ενέχει την εκτίμηση, την αγάπη, την εγγύτητα. Αντλώ τα πρότυπα μου από το κοντινό μου περιβάλλον. Οι γονείς, ο αδερφός μου και η ευρύτερη οικογένεια είχαν και έχουν ειδικό βάρος και αποτελούν πρότυπα ζωής ενώ ο σύζυγός μου βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά. Ακόμα, θαυμάζω τα παιδιά μου και τον τρόπο που κατακτούν και «σφραγίζουν» με την ιδιοσυγκρασία τους, ο καθένας, αυτό που τους διδάσκουμε.
Απέραντο θαυμασμό έχω για τους πολύτιμους μου συνεργάτες, οι οποίοι με εμπνέουν, τους εμπιστεύομαι, και εξελισσόμαστε μαζί δημιουργικά. Οι φίλοι έχουν σημαίνουσα θέση στη ζωή μου και βρίσκω συνέχεια λόγο να τους θαυμάζω, με αυτούς πορεύομαι παράλληλα και μεγαλώνουμε μαζί. Δεν ξεχνώ και την τεράστια αγάπη και το θαυμασμό μου στους Anemonas -τον καθένα ξεχωριστά αλλά και όλους μαζί- γιατί αποτελούν πολύτιμο σημείο αναφοράς στη ζωή μου.
3. Έζησες τα πιο έντονα μαθητικά χρόνια στη Λεόντειο. Τι αναμνήσεις διαθέτεις από την εποχή εκείνη;
Είχα πολύ όμορφα μαθητικά χρόνια. Ξεκίνησα στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό από ένα μικρό, ιστορικό, ιδιωτικό σχολείο, τη σχολή Χατζήβεη και συνέχισα στη φοίτησή μου στο γυμνάσιο και λύκειο του Λεόντειου Λυκείου. Θεωρώ ότι και τα δύο αυτά σχολεία δικαιώνουν με το έργο τους την καλή τους φήμη. Στο δημοτικό ένιωθα τη ζεστασιά και τη θαλπωρή την οποία εύχομαι να βιώνουν τώρα τα δικά μου παιδιά στις μονάδες που φοιτούν. Στη Λεόντειο, εκτός από όσα διδάχθηκα σε επίπεδο μαθησιακό, έγινα κοινωνός ενός αξιακού συστήματος το οποίο με συνοδεύει πάντα. Βγήκα πλουσιότερη ηθικά και συναισθηματικά και νιώθω ευγνώμων.
4. Ποιοι καθηγητές αποτελούν τα πρότυπά σου;
Είχα την αγαθή τύχη να σταθούν πάνω -αλλά κυρίως δίπλα…- από το θρανίο μου εξαιρετικοί καθηγητές. Με παλιούς συμμαθητές συμφωνούμε ότι νιώθαμε ασφαλείς, σε ένα περιβάλλον ιδανικό για να αναπτυχθούμε και να εξελιχθούμε. Το σχολείο, η κοινότητα των φίλων, οι κανόνες, οι συσχετισμοί, δυναμικές σχέσεις, οι εξετάσεις αποτελούν μία μικρογραφία της κοινωνίας. Η φοίτηση σε μία καλή σχολική μονάδα και η αλληλεπίδραση με ικανούς καθηγητές και -κυρίως- αξιόλογους ανθρώπους αποτελεί οπωσδήποτε εφόδιο για ένα παιδί. Ονόματα καθηγητών συγκεκριμένα δε θα πω, αυτοί ξέρουν – τους το έχω πει άλλωστε.
5. Γνωρίζεις για την Ένωση Αποφοίτων της Λεοντείου; Θεωρείς ότι παράγει αξιόλογο έργο; Θυμάσαι κάποιους συμμαθητές ή αποφοίτους που διακρίθηκαν αργότερα;
Πολλοί απόφοιτοί μας έχουν διακριθεί, στην πολιτική, στη δημοσιογραφία, στις τέχνες, την επιστήμη. Επίσης, κάτι το οποίο μου συμβαίνει συχνά σε διάφορα πλαίσια, είναι να ανακαλύπτω κατά τη διάρκεια μία δυναμικής συνεργασίας, ότι άνθρωποι τους οποίους παρατήρησα και ενδεχομένως «ξεχώρισα», είναι απόφοιτοι του σχολείου μας. Δε θα αναφερθώ συγκεκριμένα γιατί θα ξεχνούσα σίγουρα κάποιον. Ευτυχώς, η Ένωση Αποφοίτων Λεοντείου, με το πλούσιο έργο της, μας κρατά ενωμένους αφενός, αλλά και ενημερωμένους για όσα συμβαίνουν στο δίκτυο μας.
6. Πόσο δύσκολο ήταν να βρεις απασχόληση στον τομέα της νοηματικής;
Η δυσκολία του χώρου του δικού μας δεν έγκειται στην εύρεση απασχόλησης. Ως διερμηνέας θα έχει κάποιος ευκαιρία να εργαστεί αφού ολοκληρώσει τις σπουδές του και περάσει τις εξετάσεις. Ανάγκες διερμηνείας υπάρχουν σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, δομές υγείας/ψυχικής υγείας, νομικές περιστάσεις, ενημερώσεις, εκδηλώσεις, συναντήσεις, σεμινάρια/συνέδρια κ.ο.κ. Η γλωσσική επάρκεια αλλά και η επαγγελματική εμπειρία αποτελούν εφόδια για να ανταποκριθεί κανείς σε απαιτητικές συνθήκες διερμηνείας.
Το δυσκολότερο κομμάτι το οποίο αφορά το επάγγελμά μας είναι η εξασφάλιση μίας ροής εργασιών/απολαβών καθώς και η έλλειψη ωραρίων και συνακόλουθα προγραμματισμού. Οι διερμηνείς βιώνουν έντονο εργασιακό άγχος και ενίοτε επαγγελματική εξουθένωση –πρέπει να μεριμνούν για τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Βασική παράμετρος ευτυχίας, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί η οριοθέτηση του προσωπικού και επαγγελματικού χώρου και η αποτελεσματική διαχείριση περιβαλλοντικών, διαπροσωπικών και ενδοπροσωπικών παραγόντων.
7. Για παραπάνω από μια δεκαετία σε παρακολουθούσαμε μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες μεγάλου ιδιωτικού τηλεοπτικού καναλιού. Τι εμπειρίες αποκόμισες από αυτή τη συνεργασία;
Πράγματι, εργάστηκα σχεδόν 13 χρόνια στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ, διερμηνεύοντας καθημερινά το δελτίο ειδήσεων στην ελληνική νοηματική γλώσσα. Η συνεργασία αυτή με καθόρισε ως άνθρωπο και ως επαγγελματία και μέσα από αυτή εξελίχθηκα, τόσο αναφορικά με την προσβασιμότητα όσο και γενικότερα στο χώρο των media.
Η τριβή με την ειδησεογραφία, την οπτικοποίηση της πληροφορίας, τη συρραφή εικόνας και ήχου, το δημοσιογραφικό πεδίο, το χώρο της επικοινωνίας με γοήτευσαν από την αρχή και μου έδωσαν πολύτιμα εφόδια. Μεγάλο σχολείο ο ΣΚΑΙ! Και φυσικά μεγάλη αγάπη!Συνεργάστηκα με έμπειρους επαγγελματίες και λαμπερούς ανθρώπους και εμπνεύστηκα από τις οικολογικές και ανθρωπιστικές δράσεις του σταθμού.
8. Ποιες ήταν και είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζεις στη δουλειά σου;
Πρόκληση για εμένα είναι να παραμένω ανταγωνιστική, να εμπλουτίζω όσα κάνω και να προχωρώ μπροστά. Διοχετεύω μεγάλο μέρος της δημιουργικότητάς μου στην εργασία μου, ανατρέχω στη βιβλιογραφία και μελετώ τα δεδομένα, είμαι ενημερωμένη για την επικαιρότητα. Επίσης, θεωρώ αναπόσπαστο μέρος της επαγγελματικής μου ρουτίνας το στρατηγικό σχεδιασμό και αφιερώνω χρόνο και ενέργεια στην κατάρτιση πλάνων – Plan A αλλά και Plan B! Θεωρώ μονόδρομο την ανάπτυξη και ακολουθώ τη ροή της ζωής.
Από την άλλη, η αποδοχή των προκλήσεων και η απομάκρυνση από τη «ζώνη ασφάλειας» λειτουργεί ωφέλιμα για εμένα καθώς διατηρείται το ενδιαφέρον μου αμείωτο. Δυστυχώς ή ευτυχώς σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχείς ρυθμούς η εξέλιξη και η προσαρμογή είναι η μοναδική επιλογή.. με λελογισμένο ρίσκο φυσικά.
9. Τι συναισθήματα νιώθεις όταν επικοινωνείς στη νοηματική;
Τα πρώτα χρόνια ήταν συναρπαστικό να επικοινωνώ στη νοηματική – κάπως έτσι νιώθουν τώρα οι μαθητές μου ή όσοι ασχολούνται σε αρχικά στάδια με την κοινότητα των κωφών. Πλέον, τα συναισθήματα μου δεν τα αντλώ από το γεγονός καθαυτό ότι επικοινωνώ στη νοηματική αλλά από τις πληροφορίες οι οποίες μεταφέρονται γλωσσικά, όπως συμβαίνει και με την ομιλούμενη γλώσσα.
Όταν πρόκειται να διερμηνεύσω σε επαγγελματικό πλαίσιο, αν μία διερμηνεία έχει ένα βάρος το οποίο δεν μπορώ να διαχειριστώ ή δε θέλω να επωμιστώ δεν την αναλαμβάνω. Είναι μία συνειδητή απόφαση με μεγάλο σεβασμό στους κωφούς συνανθρώπους, οι οποίοι με εμπιστεύονται.
10. Θεωρείς ότι άτομα όπως οι κωφοί διαθέτουν ξεχωριστές ιδιότητες και αν ναι ποιες είναι αυτές από την εμπειρία σου;
Θεωρώ ότι δεν πρέπει να εξωραΐζουμε καταστάσεις. Ξεχωριστές ιδιότητες μπορεί να έχουν οι άνθρωποι, είτε είναι κωφοί, είτε ακούοντες, είτε τυφλοί, είτε βλέποντες κ.ο.κ. Είναι διάκριση αν προβούμε σε μία τέτοια κατηγοριοποίηση βάσει της αναπηρίας. Για να απαντήσω, υπάρχουν κωφοί τους οποίους θαυμάζω γιατί ξεχωρίζουν για την ευφυΐα τους, τον καλό τους χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία τους ή κάποιο ταλέντο ενώ κάποιοι έχουν ξεχωριστή θέση στη ζωή μου.
Οι γενικεύσεις -είτε με θετικό είτε με αρνητικό πρόσημο- δε μας βοηθούν καθώς έτσι δημιουργούνται προκαταλήψεις. Το «φιλτράρισμα» λεκτικών τετριμμένων και η άρση των στερεοτύπων αποτελούν εργαλείο για μία κοινωνία ανοιχτή σε όλους. Η κοινωνική ενσωμάτωση, η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας, η συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων, οι ευκαιρίες εκπαίδευσης και ανάληψης δράσεων, η προσβασιμότητα σε φυσικό και ηλεκτρονικό περιβάλλον αποτελούν βήματα μπροστά. Αν η πρόοδος είναι το ζητούμενο, αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα και ενεργούμε για έναν καλύτερο κόσμο. Έτσι το βλέπω εγώ.
11. Κατά τη γνώμη σου η πολιτεία στηρίζει όσο θα έπρεπε τα άτομα με αναπηρία και τι θεωρείς ότι χρειάζεται ακόμα να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση;
Τα τελευταία χρόνια, σε επίπεδο κοινωνίας, ο διάλογος σε σχέση με την αποδοχή της διαφορετικότητας έχει αρχίσει. Η αποδόμηση στερεοτύπων και η αμφισβήτηση παρωχημένων κοινωνικών σχημάτων αποτελούν χαρακτηριστικά της εποχής μας.
Αυτές οι κοινωνικές ζυμώσεις αντανακλώνται σε θεσμικές πρωτοβουλίες και δράσεις της πολιτείας. Έχουν αρχίσει και εφαρμόζονται πολιτικές συμπερίληψης, είτε πρόκειται για αναπηρία, είτε για διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό ή θρησκευτικές πεποιθήσεις, είτε για άλλης μορφής απόκλιση από το μέσο όρο. Η κατάσταση βαίνει βελτιούμενη και η σχετική πρόοδος αποτιμάται σε έργα.
Επί παραδείγματι, η κατάρτιση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η σύσταση της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας αλλά και η θεσμοθέτηση του προσωπικού βοηθού για τα άτομα με αναπηρία από την κυβέρνηση αποτελούν βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η εξασφάλιση της συνέχειας, ωστόσο, είναι σημαντική ώστε να μην αναπαράγουμε παθογένειες και να μην απομακρυνθούμε από τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας.
Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος και μας αφορά όλους. Προσωπικά έχω δεσμεύσει δυνάμεις σε αυτή την προσπάθεια.
12. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας σε παρακολουθούσε όλη η Ελλάδα να κάνεις διερμηνεία στις αγωνιώδεις ημερήσιες ανακοινώσεις για τον Covid. Πως μπόρεσες να διαχειριστείς έναν τόσο απαιτητικό ρόλο;
Ήταν από τους πιο απαιτητικούς ρόλους που έχω αναλάβει επαγγελματικά. Στην αρχή της πανδημίας, όπως όλοι μας, βίωνα ένα τεράστιο άγχος σε σχέση με αυτή την ασύμμετρη και πρωτόγνωρη απειλή του covid. Περιμέναμε να ακούσουμε τα νούμερα των κρουσμάτων και των θανάτων καθημερινά στις 18.00 και αυτό αποτελούσε καταλύτη για την υπόλοιπη μέρα μας. Είχα λοιπόν, να διαχειριστώ το συναισθηματικό κομμάτι της ειδησεογραφίας -πχ θυμάμαι ότι νοσηλευόταν πολύ δικός μου άνθρωπος σοβαρά στο νοσοκομείο εκείνο το διάστημα και αγωνιούσα μήπως προστεθεί και ο δικός του θάνατος στον αριθμό των ανθρώπων που κατέληξαν.
Σε ότι αφορά το γνωστικό κομμάτι της διερμηνείας της ενημέρωσης από την τηλεόραση του ΣΚΑΙ, μελετούσα πολύ ώστε να είμαι εξοικειωμένη με τα επιστημονικά ευρήματα και τη σχετική ορολογία. Τότε ξεκινήσαμε να συζητάμε για τα pcr τεστ, τα εμβόλια mRNA, τις μάσκες FFP2, την πιθανή σύνδεση του ιού με τη νόσο kawasaki και τόσους άλλους όρους. Για να διερμηνεύσει κανείς εύστοχα πρέπει να γνωρίζει και να κατανοεί αυτά που ακούει. Φρόντιζα το μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών τις οποίες θα έπρεπε να διερμηνεύσω να μην τις ακούσω στον «αέρα», αλλά να τις γνωρίζω, να τις έχω κατανοήσει και να έχω προετοιμάσει την απόδοσή τους.
Χαίρομαι που συμμετείχα σε αυτή την ιστορική στιγμή και με τη διερμηνεία μου έβαλα το δικό μου λιθαράκι στην ενημέρωση της ελληνικής κοινωνίας.
13. Κάθε Σάββατο συμμετέχεις στην οργάνωση παραγωγής στη μεσημεριανή εκπομπή «Τα νέα της ΕΣΑμεΑ» στο κανάλι της Βουλής. Μίλησε μας περισσότερο για την εμπειρία αυτή.
Στο κανάλι της Βουλής, κάθε Σάββατο, στις 15.30 αλλά και σε 26 σταθμούς της ελληνικής περιφέρειας προβάλλεται η εκπομπή «Τα νέα της ΕΣΑμεΑ», με διερμηνεία και υποτιτλισμό. Τον πρώτο λόγο έχουν οι άνθρωποι με αναπηρία κι η υπόλοιπη ομάδα, σε οργανωτικό επίπεδο, με αγάπη και μεράκι, πλαισιώνουμε τη δική τους συμμετοχή. Φιλοξενούμε απόψεις και συνεντεύξεις εκπροσώπων θεσμικών φορέων ενώ αντλούμε το περιεχόμενο της εκπομπής από διάφορους χώρους οι οποίοι σχετίζονται με την αναπηρία.
Άνθρωποι με αισθητηριακές και κινητικές αναπηρίες, νεφροπαθείς, αιμοκαθαιρόμενοι, χρονίως πάσχοντες, διαβητικοί, γονείς και κηδεμόνες ατόμων με αναπηρία, εκπρόσωποι φορέων ψυχικής υγείας είναι μεταξύ αυτών οι οποίοι έχουν τη δική τους φωνή μέσα από την εκπομπή της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία. Εγώ, στο συγκεκριμένο έργο, είμαι επιφορτισμένη τόσο με τη διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα όσο και με την οργάνωση της παραγωγής.
14. Αν μπορούσες να ταξιδέψεις στο χρόνο, πού θα επιθυμούσες να πας και πότε; Ποιες προσωπικότητες θα επιθυμούσες να συναντήσεις;
Θα πήγαινα στην Αγγλία, λίγα χρόνια πίσω, για να γνωρίσω το Stephen Hawking. Η ιστορία του με αγγίζει και λόγω της αναπηρίας του. Το λαμπερό επιστημονικό του έργο σε συνδυασμό με τον προσωπικό του αγώνα και την ισχυρή θέληση για δημιουργία και εξέλιξη αποτελούν φάρο για την ανθρωπότητα. Το παράδειγμα του μας διδάσκει ότι δεν υπάρχει όριο στην ανθρώπινη προσπάθεια.
15. Πόσο εύκολο ήταν να ολοκληρώσεις το διδακτορικό σου παράλληλα με την απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα;
Ήταν πολύ δύσκολο. Η απασχόλησή μου στον ιδιωτικό τομέα αλλά και οι δραστηριότητές μου ως ελεύθερου επαγγελματία είχαν ως αποτέλεσμα μειωμένους χρόνους. Παράλληλα, είχα ήδη την κόρη μου (ο γιος μου ήρθε λίγο αργότερα) και βασική μου αρχή είναι να μην κάνω εκπτώσεις από την ανατροφή των παιδιών. Θυμάμαι να την έχω αγκαλιά και να κοιμάται πάνω μου κι εγώ να γράφω με τις ώρες στο laptop.
Δεν είχα καθόλου προσωπικό χρόνο εκείνα τα χρόνια. Όμως στέφθηκε με επιτυχία η προσπάθεια και κρατώ αυτό –με αυστηρό πρόγραμμα και πειθαρχία ολοκληρώθηκε η διατριβή μου. Την αφιέρωσα στον πατέρα μου -χωρίς αυτόν δε θα την ξεκινούσα- και στο σύζυγό μου –χωρίς αυτόν δε θα την ολοκλήρωνα.
16. Διαθέτεις κάποια χόμπι; Αν ναι ποια είναι αυτά;
Το χόμπι μου είναι να μπαίνω στον κόσμο των παιδιών μου… δεινόσαυροι και λιβελούλες, παζλ, πειράματα, αστρονομία, κατασκευές, βιβλία, ποδήλατα και πατίνια, μαγειρέματα. Δεν έχουμε πολλές πριγκίπισσες και βασιλόπουλα μόνο -θέλω τα παιδιά να πατούν στη γη, να μάθουν να αγωνίζονται και να βασίζονται στις δικές τους δυνάμεις. Το ταξίδι της ανατροφής τους το ζω απόλυτα.
Επίσης, αποφορτίζομαι με τη γυμναστική- τρέχω δίπλα στη θάλασσα, κολυμπώ, κάνω ποδήλατο. Μένω μακριά από την Αθήνα και η πρόσβαση σε βουνό και θάλασσα είναι εύκολη. Η συχνή επαφή με τη φύση αλλά και η απόσταση από το κλεινόν άστυ λειτουργεί αναζωογονητικά αλλά και προς την κατεύθυνση της εξισορρόπησης προσωπικού χώρου και επαγγελματικών υποχρεώσεων.
17. Ποια είναι τα επόμενά σου project;
Το επόμενό μου project βασίζεται στη συνέργεια -αγαπημένη λέξη, περιλαμβάνει μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων και αποτελεί την κεφαλαιοποίηση των επαγγελματικών μου εμπειριών και της ακαδημαϊκής μου εκπαίδευσης. Η επικοινωνία και η προσβασιμότητα είναι τα πεδία στα οποία δραστηριοποιούμαι. Λέγεται syNNergy.