Ο Αμερικανοεβραίος συγγραφέας Bernard Malamud γράφει με τον "Μάστορα" ένα αριστούργημα σύγχρονης λογοτεχνίας, ένα βιβλίο που αφού το ολοκληρώσεις θα σου μείνει βαθιά χαραγμένο στο νου.
Κίεβο, πρώτη δεκαετία του 1900. Ρώσικη Αυτοκρατορία, ο αντισημιτισμός ως ιδεολογία και πρακτική τόσο της αυτοκρατορικής αυλής του τελευταίου τσάρου, όσο και των λαϊκών στρωμάτων της Ρωσίας, να διαποτίζει με το δηλητήριο του την κοινωνία. Κεντρικός πρωταγωνιστής, ένας νεαρός Εβραίος, ο Γιάκοβ Μποκ, από τους λογοτεχνικούς ήρωες που σου μένουν δια παντός στη σκέψη.
Το επάγγελμά του είναι μάστορας, μαστορεύει και επισκευάζει τα πάντα, ένας απλός καθημερινός άνθρωπος, Εβραίος την καταγωγή, αλλά μέχρι εκεί. Δεν είναι θρησκευόμενος, δεν έχει σχέση με την εβραϊκή θρησκεία, με την τελετουργία ή την πίστη της. Τον ενδιαφέρει ν' ανακαλύψει τις βαθύτερες αλήθειες του κόσμου όχι μέσω της θεϊστικής αποκάλυψης αλλά διαβάζοντας φιλοσοφία, κυρίως την φιλοσοφία του Σπινόζα που εντάσσει τον Θεό εντός του κόσμου.
Για τον Μποκ, τον ταπεινό αυτόν μάστορα, αυτό που τον ενδιαφέρει είναι νά'χει γεμάτο το στομάχι, μια καλή δουλειά και κάποια μόρφωση προκειμένου, όπως λέει, ν' ανακαλύψει τι συμβαίνει στον κόσμο. Γι' αυτόν τον λόγο δεν δίνει σημασία στην Τορά αλλά στην εγκόσμια σοφία την οποία ελπίζει να αποκτήσει μέσω κάποιων σημαντικών βιβλίων, κυρίως όπως είπαμε του Σπινόζα.
Αλλά τα όνειρα του θα καταρρεύσουν. Θα κατηγορηθεί πως δολοφόνησε βίαια ένα μικρό αγόρι Ρώσικης οικογένειας, ένα χριστιανόπουλο, θα συλληφθεί και θα οδηγηθεί σε πλήθος ταπεινώσεων, εξευτελισμών και κακοπαθειών τις οποίες ο Malamud περιγράφει με απίστευτη ωμότητα, ρεαλισμό και πόνο ψυχής για την αδικία που υφίσταται ο νεαρός του ήρωας. Θύμα του κυρίαρχου μίσους προς τους Εβραίους, ο Μποκ θα δοκιμάσει στο κορμί και την ψυχή του τον απανθρωπισμό της εξουσίας και την παράλογη γραφειοκρατική αντιμετώπιση της υπόθεσής του.
Ο Malamud με απλές αλλά δυνατές προτάσεις δημιουργεί εικόνες ενός κλειστού σύμπαντος όπου πρωταγωνιστούν η ανθρώπινη κακία, το μεταφυσικό αδιέξοδο, η αναζήτηση κάποιου φευγαλέου νοήματος. Πρόκειται για ένα βιβλίο κάλεσμα όχι στην αποδοχή της μοίρας, όσο κι αν η ελπίδα φαίνεται να μην έρχεται από πουθενά, όσο στην αγωνιστική και εν πολλοίς επαναστατική άρνηση του παρόντος ως καταπιεστικού, απάνθρωπου και χυδαίου. Το τέλος του βιβλίο, αυτό το αμφίσημο τέλος, είναι καταπληκτικό εύρημα και στεφανώνει τελικά τη μοίρα κάθε καταπιεσμένου Μποκ με ελπίδα.
Η συγκλονιστική ιστορία που περιγράφει ο Malamud αποτέλεσε την "μαγιά" για μια από τις κορυφαίες ταινίες του διάσημου σκηνοθέτη John Frankenheimer, το The Fixer του 1968. Στο εν λόγω αριστούργημα παρελαύνει πλειάδα πασίγνωστων ηθοποιών της εποχής όπως οι James Warner, Ian Holm και Alan Bates, με τον τελευταίο να διεκδικεί μάλιστα και βραβείο Όσκαρ για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Μποκ.
