Ο Στάλιν, γνωστός και ως Ιωσήφ Στάλιν, ήταν σοβιετικός πολιτικός και δικτάτορας που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μετατροπή της Σοβιετικής Ένωσης σε παγκόσμια υπερδύναμη. Κυβέρνησε τη Σοβιετική Ένωση με σιδερένια γροθιά για σχεδόν τρεις δεκαετίες, από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 μέχρι το θάνατό του το 1953. Ο Στάλιν ήταν μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που κάποιοι τον τιμούσαν ως μεγάλο ηγέτη και άλλοι τον καταριούνται ως έναν βάναυσο τύραννο υπεύθυνο για τους θανάτους εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ο Στάλιν γεννήθηκε στη μικρή πόλη Γκόρι, στη Γεωργία, το 1878. Το ονοματεπώνυμό του ήταν Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι και ήταν γιος ενός τσαγκάρη και μιας πλύστρας. Η πρώιμη ζωή του Στάλιν χαρακτηρίστηκε από φτώχεια και κακουχίες. Ήταν άριστος μαθητής, όμως, και κέρδισε υποτροφία για να παρακολουθήσει την θεολογική σχολή της Τιφλίδας. Σε ένα σεμινάριο ήταν που ο Στάλιν ενδιαφέρθηκε για την επαναστατική πολιτική και εντάχθηκε στο μαρξιστικό σοσιαλδημοκρατικό κίνημα.
Ο Στάλιν ενεπλάκη στο Μπολσεβίκικο Κόμμα στις αρχές του 1900 και γρήγορα ανέβηκε στις τάξεις του. Έπαιξε βασικό ρόλο στην επανάσταση των Μπολσεβίκων του 1917, η οποία ανέτρεψε τη ρωσική προσωρινή κυβέρνηση και ίδρυσε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στον κόσμο. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Στάλιν υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, θέση που του έδωσε τεράστια δύναμη και επιρροή.
Ως Γενικός Γραμματέας, ο Στάλιν ήταν υπεύθυνος για την επίβλεψη των καθημερινών επιχειρήσεων της σοβιετικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού ασφαλείας της χώρας. Εφάρμοσε πολιτικές που βοήθησαν τη Σοβιετική Ένωση να γίνει μια μεγάλη βιομηχανική δύναμη, αλλά οδήγησαν επίσης στο θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων λόγω της πείνας, της καταναγκαστικής εργασίας και των πολιτικών εκκαθαρίσεων.
Οι πολιτικές του Στάλιν είχαν ως στόχο την εδραίωση της εξουσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος και την οικοδόμηση ενός σοσιαλιστικού κράτους που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τα καπιταλιστικά έθνη. Εφάρμοσε μια σειρά Πενταετών Σχεδίων, τα οποία στόχευαν στην ταχεία εκβιομηχάνιση της σοβιετικής οικονομίας και στην οικοδόμηση της στρατιωτικής ισχύος της χώρας. Υπό την ηγεσία του Στάλιν, η Σοβιετική Ένωση έγινε υπερδύναμη, με μεγάλο και ισχυρό στρατό, ισχυρή οικονομία και κυρίαρχο ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις.
Ωστόσο, οι πολιτικές του χαρακτηρίστηκαν επίσης από ακραία βαρβαρότητα και καταστολή. Εκατομμύρια άνθρωποι εκτελέστηκαν, στάλθηκαν σε στρατόπεδα εργασίας ή πέθαναν σε λιμούς ως αποτέλεσμα της πολιτικής του. Οι εκκαθαρίσεις της δεκαετίας του 1930, κατά τις οποίες ο Στάλιν εξάλειψε πραγματικούς ή θεωρούμενους εχθρούς του κράτους, οδήγησαν στο θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων πολλών υψηλόβαθμων αξιωματούχων του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Παρά το τεράστιο ανθρώπινο κόστος των πολιτικών του, ο Στάλιν παραμένει μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Μερικοί άνθρωποι τον βλέπουν ως έναν ήρωα που μετέτρεψε τη Σοβιετική Ένωση σε παγκόσμια υπερδύναμη, ενώ άλλοι τον βλέπουν ως έναν βάναυσο τύραννο που ήταν υπεύθυνος για τους θανάτους εκατομμυρίων ανθρώπων.
Η λατρεία της προσωπικότητας του ήταν επίσης μια σημαντική πτυχή της κληρονομιάς του. Συχνά απεικονιζόταν ως ήρωας και σωτήρας της Σοβιετικής Ένωσης, με την εικόνα του να εμφανίζεται σε αφίσες, σε ταινίες και σε σχολικά βιβλία. Η λατρεία της προσωπικότητας του χρησίμευσε για να εδραιώσει τη δύναμη και την εξουσία του, αλλά συνέβαλε επίσης στον φόβο και την παράνοια που χαρακτήριζε τη σοβιετική κοινωνία κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του.
Η εξωτερική πολιτική του χαρακτηρίστηκε επίσης από επιτεύγματα και διαμάχες. Υπό την ηγεσία του, η Σοβιετική Ένωση διαδραμάτισε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος βοήθησε στη διασφάλιση της θέσης της Σοβιετικής Ένωσης ως παγκόσμιας υπερδύναμης. Ωστόσο, οι πολιτικές του συνέβαλαν επίσης στην έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, ο οποίος θα κυριαρχούσε στις διεθνείς υποθέσεις για τις επόμενες δεκαετίες.
Μετά τον θάνατο του το 1953, η Σοβιετική Ένωση πέρασε μια περίοδο αποσταλινοποίησης υπό την ηγεσία του Νικήτα Χρουστσόφ. Πολλές από τις πολιτικές του Στάλιν αντιστράφηκαν και η λατρεία της προσωπικότητάς του διαλύθηκε. Ωστόσο, η κληρονομιά του Στάλιν συνέχισε να επηρεάζει τη σοβιετική και ρωσική πολιτική για τις επόμενες δεκαετίες. Οι συζητήσεις για την κληρονομιά του συνεχίζονται επίσης μέχρι σήμερα, με κάποιους να τον βλέπουν ως μεγάλο ηγέτη και άλλους ως βάναυσο δικτάτορα υπεύθυνο για τους θανάτους εκατομμυρίων ανθρώπων.
Εν κατακλείδι, ο Στάλιν ήταν μια περίπλοκη και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που είναι πολύ δύσκολο να σκιαγραφηθεί ικανοποιητικά σε ένα μόνο άρθρο. Ενώ οι πολιτικές του στόχευαν στην οικοδόμηση ενός σοσιαλιστικού κράτους και στην προώθηση της σοβιετικής εξουσίας, χαρακτηρίστηκαν επίσης από ακραία βαρβαρότητα και καταστολή. Η κληρονομιά του Στάλιν συνεχίζει να συζητείται σήμερα και η επίδρασή του στην παγκόσμια ιστορία παραμένει τεράστια. Παρά τις διαμάχες γύρω από την κυριαρχία του, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Στάλιν ήταν μια από τις πιο σημαίνουσες πολιτικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα.