Ο φόβος της κριτικής

Ο φόβος της κριτικής είναι εκείνο το δυσάρεστο συναίσθημα, το οποίο απορρέει από την άποψη ή το συμπέρασμα κάποιου προσώπου για εμάς ή/και για τις πράξεις μας. Συνήθως αυτός ο φόβος όμως, απορρέει και από την υπόνοια που μπορεί να έχουμε για τον τρόπο που θα κριθούμε. Γενικώς, φοβόμαστε όχι την κριτική αυτή καθαυτή αλλά και την πιθανότητα αυτής. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Που οφείλεται; Και πως θα τον αντιμετωπίσουμε; Σε αυτό το άρθρο θα προσεγγίσουμε όλες τις πτυχές του φόβου αυτού.

Γυρνώντας πίσω στα παιδικά χρόνια δεν είναι λίγα τα παιδιά εκείνα τα οποία κρίνονταν σχεδόν για τα πάντα. Επικροτούνταν και επιβραβεύονταν για τις αποδεκτές συμπεριφορές ενώ επιπλήττονταν για τις μη αποδεκτές. Οι κριτές τους ήταν σχεδόν πάντα οι μεγαλύτεροι. Γονείς, δάσκαλοι, οικογενειακός και φιλικός κύκλος προσπαθεί συνήθως με λανθασμένο τρόπο να εντάξει το παιδί στην κοινωνία και τις νόρμες της.

Η πρώτη κριτική που δέχεται το παιδί τον σημαδεύει για όλη του τη ζωή και μαθαίνει πως είναι κάτι προς αποφυγή. Αν μάθει πως πρέπει να αποφεύγει την κριτική με το να είναι αγαπητός και διαθέσιμος για όλους θα δημιουργήσει μέσα του αξεπέραστα εμπόδια, τα οποία θα δυσκολευτεί να ξεπεράσει στη μετέπειτα ζωή του.

Αν ο στόχος είναι να αρέσουμε σε όλους θα καταλήξουμε να μην αρέσουμε στον ίδιο μας τον εαυτό. Αν αποφεύγουμε να κριθούμε αλλάζοντας συνεχώς τις απόψεις μας και προσαρμόζοντάς τες στην εκάστοτε περίπτωση θα καταλήξουμε να χάσουμε την προσωπική μας ταυτότητα. Η πάλη με τον εαυτό μας θα καταλήξει σε εμφύλιο πόλεμο.

Επιπρόσθετα, ο φόβος της κριτικής είναι ένα συναίσθημα που εύκολα εξαπλώνεται και μπορεί να καταλήξουμε να μας καταβάλλει ο φόβος σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Φοβόμαστε να προσπαθήσουμε για να μην κριθούμε, φοβόμαστε να τολμήσουμε γιατί σκεφτόμαστε το αποτέλεσμα, φοβόμαστε πως μπορεί να φαινόμαστε, πως μπορεί να ακουγόμαστε, πως μπορεί να μας αντιλήφθηκαν, τι ένιωσαν οι άλλοι. Ο φόβος είναι σαν ντόμινο. Άμα πέσει το πρώτο ξυλάκι παρασέρνει και όλα τα υπόλοιπα.

Τι θα γίνει όμως, αν τραβήξεις ένα ξυλάκι του ντόμινο πριν πέσει; Σωστά, θα σταματήσει το παιχνίδι εκεί. Ο φόβος θα μείνει μέχρι εκεί. Αρκεί να αποφασίσεις να σηκώσεις το χέρι σου και να τραβήξεις το ξυλάκι.

Οι σκέψεις είναι σαν ποτάμι, αν τις αφήσεις τρέχουν και καταλήγουν συχνά σε θάλασσες ή/και ωκεανούς και άντε να μην σε πνίξουν μετά. Απλά σταμάτα να σκέφτεσαι και πράξε. Οι σκέψεις μας στην πραγματικότητα δεν αντικατοπτρίζουν ούτε το 10% όσων πραγματικά πρόκειται να συμβούν.

Και μην ξεχνάς πως οι άλλοι πάντα θα κρίνουν. Είναι μία εσωτερική ανασφάλεια με την οποία ο καθένας προσπαθεί με λάθος τρόπο να προστατέψει τον εαυτό του. Είναι η ανάγκη τους να αποδείξουν στους άλλους ότι αξίζουν και τα πιστεύω τους είναι σωστά. Αλλά όποιος πραγματικά πιστεύει στον εαυτό του δεν έχει καμία ανάγκη να αποδείξει τίποτα σε κανέναν άλλον.

Πως θα αντιμετωπίσουμε επομένως, αυτόν τον φόβο του να μην κριθούμε; Σίγουρα πάντως, όχι με το να τον αποφεύγουμε. Ένας ορθός τρόπος θα ήταν να αποδεχτούμε κάθε συναίσθημα μας και να το αφήσουμε να περάσει από μέσα μας. Έπειτα καλό θα ήταν να αναρωτηθούμε τι είναι αυτό που πραγματικά φοβόμαστε; Σε τι θα μας επηρεάσει; Θα αλλάξει τη ζωή μας η κριτική κάποιου τρίτου προσώπου; Κινδυνεύουμε από αυτήν; Γιατί να την λάβουμε τόσο σοβαρά υπόψιν μας; Μήπως της δίνουμε παραπάνω ενέργεια από αυτήν που της αναλογεί;

Θέσε αυτά τα ερωτήματα στον εαυτό σου κάθε φορά που θα έρχεσαι αντιμέτωπος με κάποια κριτική και θα δεις πως οι απαντήσεις είναι απλές. Μπορείς να ακούς αλλά μπορείς και να διαλέξεις τι από αυτά θα κρατήσεις στο τέλος της συζήτησης. Και πριν επηρεαστείς αναρωτήσου ακόμη, ποιος γνωρίζει πιο καλά την ιστορία σου; Εσύ ή κάποιος που δεν την έχει ζήσει από την αρχή της;