Σε όλους μας θα έχει τύχει να μαζεύονται οι λογαριασμοί, ή να θέλει συμμάζεμα το γραφείο, και να το αναβάλουμε για αύριο. Όμως, η συστηματική μετάθεση των εργασιών και άλλων υποχρεώσεων σε μελλοντικό χρόνο μπορεί να προκαλέσει άγχος, αίσθηση ενοχής, και απώλεια παραγωγικότητας. Παρότι η αναβλητικότητα δεν είναι ψυχική πάθηση, ωστόσο θεωρείται αγχώδης διαταραχή που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
Πού οφείλεται η αναβλητικότητα
Στις ημέρες μας οι υποχρεώσεις είναι πλέον πάρα πολλές, και δεν συγκρίνονται με αυτές προηγούμενων ετών. Έτσι δεν αποκλείεται να έχουμε πολύ λίγο χρόνο στη διάθεσή μας. Το αποτέλεσμα είναι να μεταφέρουμε κάποιες δουλειές μας για τις επόμενες ημέρες.
Όμως, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, η συστηματική αποφυγή των υποχρεώσεών η οποία διακρίνει την αναβλητικότητα, είναι ενδεικτική ενός σοβαρού προβλήματος συμπεριφοράς, που δεν οφείλεται στο παρόν. Ξεκινά από την παιδική ηλικία, και οφείλεται κυρίως στη συμπεριφορά των γονιών.
Το πρόβλημα συνήθως δημιουργείται από τους έντονα παρεμβατικούς γονείς, οι οποίοι δεν επιτρέπουν στο παιδί να πάρει πρωτοβουλίες. Πολλές φορές αναλαμβάνουν οι ίδιοι να φέρουν εις πέρας τις υποχρεώσεις του.
Οι ηλικίες κατά τις οποίες εμφανίζεται συχνότερα η αναβλητικότητα είναι κυρίως τα χρόνια του σχολείου. Επιπλέον, γύρω στα 28-30, που συνήθως ξεκινούν οι έντονες επαγγελματικές υποχρεώσεις.
Ευάλωτοι είναι και οι εσωστρεφείς άνθρωποι άνω των τριάντα. Πολύ σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της αναβλητικότητας παίζει και ο φόβος της αποτυχίας, όπως και η αδυναμία διαχείρισης της συναισθηματικής πίεσης.
Γιατί αναβάλλουμε
Οι ειδικοί αναφέρουν πως η αναβλητικότητα είναι μία πολύπλοκη διαδικασία, η οποία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και δύσκολα αλλάζει. Συχνά οφείλεται στην εσφαλμένη αντίληψη ότι η καθυστέρηση των εργασιών που μας προκαλούν άγχος, μπορεί να βοηθήσει αργότερα στην παραγωγικότητά μας.
Συνήθως αναβάλλουμε από φόβο, επειδή ενδεχομένως θεωρούμε ότι δεν έχουμε τις δυνάμεις και τα προσόντα που απαιτούνται, ή ανησυχούμε για τα αποτελέσματα μιας πιθανής ενέργειας ή πρωτοβουλίας μας.
Για παράδειγμα, αναβάλλουμε μια επίσκεψη στον γιατρό, γιατί δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε μια ενδεχομένως αρνητική κατάσταση, και το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να συνεχίσουμε να νιώθουμε καλά.
Επίσης, η τελειομανία θεωρείται από πολλούς, ως ένας από τους βασικούς λόγους που αναβάλλουμε τις εργασίες μας για αργότερα.
Μας δίνει μια λανθασμένη αντίληψη, καθώς θεωρούμε πως μόνο όταν έρθει η ιδανική στιγμή, θα μπορέσουμε να διεκπεραιώσουμε άψογα μια συγκεκριμένη εργασία ή υποχρέωση.
Έτσι λοιπόν, όλοι οι ψυχολόγοι αναφέρουν πως η αναβλητικότητα οφείλεται στους παρακάτω λόγους:
- Έλλειψη κινήτρου
- Χαμηλή αυτοπεποίθηση
- Φόβος αποτυχίας
- Έλλειψη κατανόησης
- Συγκέντρωση προβλημάτων
- Τελειομανία
- Χαμηλά επίπεδα ενέργειας
- Κακές δεξιότητες οργάνωσης
Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω την αναβλητικότητα
Η απαραίτητη διαδικασία για να αντιμετωπίσουμε την αναβλητικότητα περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα βήματα, αλλά και μακροπρόθεσμη προσπάθεια.
Το σημαντικότερο όλων για να την καταπολεμήσουμε είναι να βρούμε ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες της, και για ποιο λόγο θεωρούμε ότι είναι δύσκολο να αλλάξει. Έπειτα να ξεκινήσουμε σταδιακά την αλλαγή.
Η μέθοδος της "πίτσας"
Πολλοί ψυχολόγοι θεωρούν ότι η μέθοδος της "πίτσας" πρόκειται για μια τακτική που είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για να καταπολεμήσουμε την αναβλητικότητα. Κυρίως αυτή που έχει σχέση με τις εργασίες μας.
Παρότι η μέθοδος έχει διάφορες παραλλαγές, η ιδέα είναι να χωρίσουμε την δραστηριότητα που έχουμε να κάνουμε σε οκτώ κομμάτια των πέντε λεπτών.
Στο τέλος κάθε πεντάλεπτου κάνουμε ένα διάλειμμα για νερό ή χυμό, ή οτιδήποτε άλλο. Κατόπιν συνεχίζουμε τη δραστηριότητά μας για τα επόμενα πέντε λεπτά. Μπορούμε να έχουμε όσα πεντάλεπτα χρειαζόμαστε, αρκεί να τα τηρούμε.
Η τακτική των είκοσι λεπτών
Αν η εργασία που αναβάλλουμε μας φαίνεται βουνό, πείθουμε τον εαυτό μας ότι θα καθίσουμε να την κάνουμε μόνο για μικρό χρονικό διάστημα.
Με την τακτική αυτή, χωρίζουμε τις εργασίες σε είκοσι λεπτά, τα οποία ωστόσο πρέπει να τα αφιερώνουμε καθημερινά. Είναι βασική η προϋπόθεση να είμαστε αφοσιωμένοι στην εργασία μας κατά τη διάρκεια της ώρας που ορίσαμε.
Όλοι γνωρίσουμε πως καθώς η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Είναι βέβαιο πως αφού την κάναμε, θα ξεπεράσουμε τη δυσκολία, και ενδέχεται να θελήσουμε να ασχοληθούμε παραπάνω από είκοσι λεπτά με αυτό που συνεχώς αναβάλαμε.
Κατ' αυτόν τον τρόπο, μας δημιουργείται λιγότερο άγχος. Παρότι θεωρούσαμε ότι έχουμε να ανέβουμε βουνό, ωστόσο, θα κατορθώσουμε να ολοκληρώσουμε την εργασία.
Ταυτόχρονα μας μένει και χρόνος για να σκεφτούμε άλλα πράγματα, αλλά και να αξιοποιήσουμε διαφορετικά τον χρόνο μας.
Διαχείριση των αρνητικών σκέψεων
Όπως είδαμε προηγουμένως, ο φόβος της αποτυχίας ή η αδυναμία διαχείρισης της συναισθηματικής πίεσης είναι από τους βασικούς λόγους που προκαλούν την αναβλητικότητα.
Ως εκ τούτου, πρέπει να προσπαθήσουμε να διαχειριστούμε τις αρνητικές σκέψεις που βάζουν εμπόδια στην πραγματοποίηση των όποιων μικρών ή μεγάλων στόχων.
Η βασική ενέργεια είναι να οργανώσουμε καλύτερα τον χρόνο, ώστε να μην νιώθουμε έπειτα έντονη πίεση. Το άγχος είναι η κυριότερη αιτία, η οποία μπορεί να μας κάνει να αναβάλλουμε μέχρι να νιώσουμε καλύτερα.
Ταυτόχρονα δεν πρέπει να φοβηθούμε αν κάνουμε λάθος. Κυρίως, δεν πρέπει να ξεχάσουμε να επιβραβεύσουμε τον εαυτό μας για την προσπάθεια που καταβάλαμε.
Απομακρύνουμε ό,τι μας αποσπά την προσοχή
Αν έχουμε την τάση να παρασυρόμαστε και να αποσπάται η προσοχή μας, πρέπει να απομακρύνουμε οτιδήποτε μπορεί να λειτουργεί κατ' αυτόν τον τρόπο.
Τα emails, τα παιχνίδια, το chat, και κυρίως τα κοινωνικά δίκτυα, συνήθως είναι έτοιμα μπροστά μας για να ανοίξουν με μια μόνο κίνηση. Όμως, ενδέχεται να είναι αυτά που μας κάνουν να αναβάλουμε τις δουλειές μας, και τις υποχρεώσεις μας για αργότερα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η καλύτερη ενέργεια που μπορούμε να κάνουμε, είναι να φτιάξουμε μια λίστα με τα υπέρ και τα κατά της αναβλητικότητας που μας κυριεύει τη δεδομένη στιγμή. Μόνο έτσι θα δούμε τι θα κερδίσουμε, και τι θα χάσουμε τελικά, όντας αναβλητικοί.
Μπορούμε να κερδίσουμε την αναβλητικότητα?
Αναμφίβολα η αναβλητικότητα δεν μπορεί να απαλειφθεί εντελώς από τη ζωή μας. Όμως υπάρχουν απλοί τρόποι για να την περιορίσουμε, αν προσπαθήσουμε.
Αν θέλετε να μοιραστείτε την άποψή σας για το θέμα, ή να προτείνετε και άλλους τρόπους που σας βοήθησαν να ξεπεράσετε τη συστηματική μετάθεση των εργασιών και άλλων υποχρεώσεων, μπορείτε να μας γράψετε στα σχόλια.