Επειδή πολύς λόγος γίνεται τελευταία για θέματα πίστεως έψαξα να βρω και να αναλύσω τι σημαίνει ο όρος παλαιοχριστιανός γιατί ειλικρινά δεν είχα ασχοληθεί ποτέ να γράψω σχετικά με θεολογία και θρησκείες και ίσως θα πρέπει να ανοίξουμε και ειδική κατηγορία στο portal για αυτά τα ζητήματα. Οι παλαιοχριστιανοί λοιπόν αποτελούν μια μάλλον μικρή μειοψηφία στις μέρες μας αλλά εντός της ιστορίας του χριστιανισμού βρίσκεται η παρουσία τους, η οποία άφησε βαθιά το στίγμα της στον κόσμο της αρχαιότητας και του μεσαίωνα. Η περίοδος των παλαιοχριστιανών εκτείνεται από την εμφάνιση του χριστιανισμού στον κόσμο, κυρίως την πρώτη αιώνια διακήρυξη του Ιησού Χριστού και τις αρχές της θρησκευτικής πίστεως που ξεκίνησε, μέχρι και την επικράτηση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την επακόλουθη μεταστροφή της εκκλησίας σε ισχυρό θεσμό.
Ο όρος "παλαιοχριστιανισμός" χρησιμοποιείται για να περιγράψει την πρώιμη εποχή του χριστιανισμού, πριν την επίσημη αναγνώριση της θρησκείας από το Ρωμαϊκό Κράτος. Αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη μιας ισχυρής κοινότητας πιστών που ακολουθούσαν τις διδαχές του Ιησού Χριστού και των αποστόλων του.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι χριστιανοί υφίσταντο διώξεις και καταδίκες, καθώς η θρησκεία τους θεωρούνταν αιρετική από τις αρχές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Παρόλα αυτά, η κοινότητα των πιστών επιμένει και αναπτύσσεται, ενισχύοντας τους θεσμούς της εκκλησίας και την διδασκαλία της.
Ο παλαιοχριστιανισμός διακρίνεται από μια σειρά διδασκαλιών και πρακτικών που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Οι πρώιμοι χριστιανοί επικεντρώνονταν στην προσκύνηση του ενός και μοναδικού Θεού και στην ακολούθηση της ηθικής διδασκαλίας του Ιησού, η οποία περιλάμβανε την αγάπη προς τον πλησίον, την αλληλεγγύη και την ειρήνη.
Οι πρώτοι χριστιανοί συνήθιζαν να συναθροίζονται σε κοινότητες για προσευχή, διδασκαλία και κοινωνική υποστήριξη. Οι συναθροίσεις αυτές, γνωστές ως εκκλησίες, έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση και τη διάδοση της πίστης, καθώς και στη δημιουργία ενός αίσθηματος κοινότητας μεταξύ των πιστών.
Οι παλαιοχριστιανοί βίωσαν επανειλημμένους διωγμούς και καταδίκες κατά τη διάρκεια των πρώτων αιώνων της εκκλησίας. Αν και η αρχική απαγόρευση του χριστιανισμού από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της δίωξης, η πίστη των πρώτων χριστιανών δεν εξασθένησε. Αντιθέτως, οι διώκοντες ενίσχυσαν την πεποίθησή τους και ενέπνευσαν νέους υποστηρικτές.
Οι μαρτυρίες αποτέλεσαν σημαντικό κομμάτι της πεποίθησης των παλαιοχριστιανών. Αντί να υποχωρήσουν στις απειλές και τα πολλά βασανιστήρια που υφίσταντο, πολλοί χριστιανοί επέμεναν στην πίστη τους, ακόμα και μέχρι το θάνατο. Οι μαρτυρίες αυτές διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση της πίστης και της αφοσίωσης των πιστών και συχνά έπειθαν περισσότερους ανθρώπους να προσυπογράψουν τη χριστιανική πίστη.
Η μεγάλη αλλαγή για τους παλαιοχριστιανούς έλαβε χώρα κατά τον 4ο αιώνα, όταν ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μέγας επικύρωσε τον Χριστιανισμό ως νόμιμη θρησκεία στο Ρωμαϊκό Κράτος με τη Διακήρυξη του Μιλάνου το 313 μ.Χ. Από αυτήν την εποχή, η εκκλησία άρχισε να καθιερώνεται ως επίσημη θρησκεία, με τα θεσμικά της όργανα να αποκτούν πολιτική και κοινωνική επιρροή.
Η επικράτηση του χριστιανισμού σηματοδότησε μια νέα εποχή για την εκκλησία. Από θύμα διώξεων μετατράπηκε σε ισχυρό θεσμό, με την ικανότητα να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην πολιτική, την κοινωνία και τον πολιτισμό της εκάστοτε εποχής.
Άρα λοιπόν οι παλαιοχριστιανοί όχι μόνο δεν πρέπει να θεωρούνται ως ο αποδιοπομπαίος τράγος αλλά αποτελούν μια σημαντική περίοδο στην ιστορία του χριστιανισμού και της ανθρωπότητας γενικότερα. Η πίστη, η αφοσίωση και η ανθεκτικότητά τους αποτελούν πηγή έμπνευσης για τους σημερινούς χριστιανούς και τους άθρησκους την σήμερον ημέραν. Από τις πρώτες συναθροίσεις στους υπόγειους ναούς μέχρι την επικράτηση του χριστιανισμού στον κόσμο, οι παλαιοχριστιανοί κατέστησαν σαφές ότι η πίστη μπορεί να αντέξει ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες και να αλλάξει τον κόσμο για το καλύτερο.
Ο όρος "παλαιοχριστιανοί" όπως χρησιμοποιήθηκε από τα ΜΜΕ μετά τα πρόσφατα γεγονότα της επικαιρότητας παραπέμπει σε συγκεκριμένες ομάδες χριστιανών, οι οποίοι, αντιδρώντας ορθά μέχρι ενός σημείου, στις καινοτομίες και μεταρρυθμίσεις της επίσημης εκκλησίας ως θεσμού, παραμένουν πιστοί στα λεχθέντα των γραφών, προτιμούν παραδοσιακές μορφές λατρείας και ακολουθούν αυστηρή ηθική και κοινωνική δομή. Εντούτοις, μεταξύ των καθαρόαιμων αυτών χριστιανών, υπάρχουν και ομάδες οι οποίες απορρίπτουν εντελώς τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις κοινωνικές κατακτήσεις και απομονώνονται από τον κόσμο, ζώντας σε πρωτόγονες συνθήκες ζωής όπως οι Ρώσοι παλαιοπιστοι, οι γνωστοί Άμις στις ΗΠΑ και το επίσης γνωστό κίνημα των Καθαρών με όλες τις παραφυάδες του στον Δυτικό κόσμο.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι το εξής. Η προσκόλληση στην παράδοση και η αυστηρή τήρηση των γραφών, των κειμένων των Αγίων και των πρώτων Οικουμενικών Συνόδων είναι δεδομένη για όποιον θέλει να ονομάζεται Χριστιανός καθώς τα εν λόγω κείμενα είναι εμπνευσμένα και υπαγορευμένα από το Άγιο Πνεύμα και δεν επιδέχονται αλλαγών ούτε ενός κόμματος ή μιας τελείας. Η απομόνωση όμως από τον κόσμο, η δημιουργία κοινοτήτων που απορρίπτουν όλες τις κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος και διαμένουν σε πρωτόγονες συνθήκες, σε λαγούμια, σπηλιές και δεν ξέρω τι άλλο, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε αρρωστημένες καταστάσεις και λατρείες που δεν έχουν καμία σχέση με το πνεύμα της αγάπης και της δικαιοσύνης της θρησκείας μας.