Πιθανότατα γνωρίζουμε ότι ο αμίαντος είναι επικίνδυνος και καρκινογόνος. Εκτεθειμένοι δεν είναι μόνο όσοι εργάζονται στις οικοδομές, καθώς ο κίνδυνος ελλοχεύει και στα σπίτια, τα σχολεία, και τα νοσοκομεία. Στο άρθρο θα δούμε την απειλή που υπήρχε στα μονωτικά υλικά, ποιες είναι οι πιθανότητες να υπάρχει αμίαντος στην οικία μας, ακόμη και στο αυτοκίνητό μας, και ποια είναι τα μέτρα προστασίας που πρέπει να πάρουμε.
Πού συναντάμε τον αμίαντο
Ο αμίαντος εξακολουθεί να βρίσκεται στα μονωτικά υλικά πολλών κτιρίων που έχουν σχετικά παλιά κατασκευή. Το επικίνδυνο υλικό βρίσκεται και σε τακάκια φρένων, αλλά και σε παλιά ανταλλακτικά αυτοκινήτων.
Ο αμίαντος συναντάται επίσης και στη μόνωση σωληνώσεων και καυστήρων, σε σόμπες, και υλικά δαπέδου από συνθετικό υλικό (PVC). Επιπλέον, και σε υλικά κόλλας και τσιμεντοκονίας, παλιές ηλεκτρικές συσκευές (σεσουάρ, τοστιέρες), καθώς και σε διάφορα υλικά στεγανοποίησης.
Η πιο διαδεδομένη μορφή αμιάντου σε παλαιότερης κατασκευής σπίτια, είναι το γνωστό "Ελλενίτ". Το συναντάμε σε στέγες, υπόστεγα, χώρους στάθμευσης, αποθήκες, σε καπνοδόχους, και τζάκια.
Πρόκειται για ένα από τα πιο επικίνδυνα δομικά υλικά. Η παραγωγή και χρήση του έχει απαγορευθεί εδώ και αρκετά χρόνια. Μάλιστα, το εργοστάσιο της Ελλενίτ στη Χαλκίδα φέρεται να προξένησε θανατηφόρο καρκίνο σε 72 εργάτες και αναρίθμητους κατοίκους.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα αρκετές πλάκες αμιάντου σε εκατοντάδες σπίτια, κάτω από στέγες, αλλά και στους τοίχους, ή κάτω από τα πλακάκια του μπάνιου.
Επίσης, μπορεί να υπάρχει ακόμη αμίαντος σε ορισμένα παλαιά κτίρια στα οποία εργαζόμαστε ή επισκεπτόμαστε, αλλά και σε διυλιστήρια και σε πλοία, ιδίως από χώρες εκτός της ΕΕ.
Μόλις πριν από μία δεκαετία, οι ειδικοί στις κατασκευές κτιρίων διαπίστωσαν ότι σε πολλά μονωτικά υλικά, όπως κόλλες, στόκους, και σοβάδες, χρησιμοποιούνταν επί χρόνια ίνες αμιάντου.
Γιατί ο αμίαντος είναι επικίνδυνος
Παρότι το ποσοστό του αμιάντου που υπήρχε στα μονωτικά υλικά δεν θεωρείται μεγάλο, ωστόσο, αρκεί για να βλάψει σημαντικά τους πνεύμονες.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του αμιάντου είναι ότι γίνεται απειλητικός για την υγεία μόλις υποστεί κάποια ζημιά, ή και απλή επεξεργασία.
Αυτό μπορεί να συμβεί αν γίνει ανακαίνιση στο κτίριο και τροχιστούν οι τοίχοι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αν υπάρχουν μονωτικά υλικά με ίνες αμιάντου, αυτές διαχέονται στην ατμόσφαιρα, και οι κόκκοι της σκόνης είναι τόσο μικροί που διαπερνούν τα πάντα.
Εισπνέοντας αυτές τις μικροσκοπικές ίνες, θα παραμείνουν για πάρα πολύ καιρό στις πνευμονικές κυψελίδες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος για τις ακόλουθες σοβαρές ασθένειες, ακόμη και δεκαετίες αργότερα.
- Αμιάντωση: Είναι μη αναστρέψιμο έγκαυμα του πνεύμονα που προκαλεί σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται αφού σταματήσει η έκθεση στον αμίαντο.
- Καρκίνος των πνευμόνων: Τα άτομα που εργάζονται συχνά σε κτίρια που είχαν αμίαντο διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα.
- Μεσοθηλίωμα: Είναι ανίατη μορφή καρκίνου του θώρακα ή του κοιλιακού τοιχώματος. Η νόσος έχει αυξημένες πιθανότητες να εμφανιστεί μόνο σε όσους εργάζονται σε περιβάλλον με μονωτικά υλικά που περιέχουν αμίαντο.
Μια πρόσφατη δημοσιογραφική έρευνα της Deutsche Welle, ανέδειξε ότι η ομάδα που απειλείται περισσότερο από τις βλαβερές συνέπειες του αμιάντου είναι οι εργαζόμενοι σε οικοδομές, που ήρθαν ή έρχονται σε επαφή με το υλικό.
Το ανησυχητικό είναι πως συνήθως περνάει πολύς καιρός μετά την έκθεση των εργατών στις ίνες, μέχρι να εκδηλώσουν κάποια ασθένεια. Μάλιστα, υπήρξαν περιπτώσεις θανάτου εργαζομένων που εκτέθηκαν στο υλικό πριν από 40 χρόνια.
Δεδομένου ότι ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν στην κατασκευή σχολείων και νοσοκομείων, εκτεθειμένοι στον κίνδυνο είναι και όσοι εργάζονται σε παλιά εκπαιδευτικά κτίρια, και το εν γένει νοσηλευτικό προσωπικό.
Τα μέτρα προστασίας
Όπως αναφέρουν οι ειδικοί του κλάδου, δεν είναι λίγα τα σπίτια που έχουν ακόμη αμίαντο. Ως εκ τούτου, πρέπει να γνωρίζουμε από τι κινδυνεύουμε, και πώς μπορούμε να προστατευτούμε.
Αν είμαστε εργαζόμενοι τεχνίτες, ή ακόμη και απλοί ενοικιαστές ή ιδιοκτήτες σπιτιού, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς διαπιστώνουμε την ύπαρξη αμιάντου. Κυρίως πώς μπορούμε να αποφύγουμε την επαφή.
Εφόσον το κτίριο που διαμένουμε ή εργαζόμαστε είναι παλιάς κατασκευής, και χτίστηκε πριν ή λίγο μετά από την αλλαγή της χιλιετίας, τότε ενδεχομένως να υπάρχει αμίαντος. Τα δομικά και μονωτικά υλικά με αμίαντο απαγορεύτηκαν οριστικά στην Ευρώπη το 2005.
Αυτό σημαίνει πως μπορεί να υπάρχουν ίνες αμιάντου στα πιο απίθανα σημεία του κτιρίου. Ακόμη και μια απλή ανακαίνιση στο σπίτι μπορεί να ελευθερώσει τις επικίνδυνες ίνες, οι οποίες καταλήγουν στους πνεύμονες μέσω του αέρα.
Πώς περιορίζονται οι κίνδυνοι
Ο εντοπισμός του αμιάντου στα δομικά και μονωτικά υλικά των παλιών κτιρίων δεν είναι πάντα εύκολος.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το επικίνδυνο υλικό βρίσκεται στην κόλλα που συγκρατεί τα πλακάκια του μπάνιου, στον σοβά στους τοίχους, ή κάτω από το δάπεδο.
Δεν πρέπει να τον αφαιρέσουμε μόνοι μας
Η αφαίρεση και απομάκρυνση του αμιάντου από ένα σπίτι είναι κατά κανόνα μια περίπλοκη και επικίνδυνη εργασία. Πρέπει να τηρούνται αυστηρά μέτρα προστασίας και ασφάλειας.
Ως εκ τούτου, μόνο εξειδικευμένα συνεργεία πρέπει να αναλαμβάνουν εργασίες εντοπισμού, αποξήλωσης, και αποκατάστασης στα υλικά αμιάντου. Αρκεί να έχουν πιστοποιηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες για την εκτέλεση αυτών των εργασιών.
Εμείς, ως ιδιώτες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αφαιρέσουμε τα δομικά και μονωτικά υλικά που περιέχουν αμίαντο.
Ο λόγος είναι ότι το καρκινογόνο υλικό γίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνο όταν οι πλάκες υποστούν φθορές. Για παράδειγμα, να σπάσουν, τροχιστούν, ή υποστούν επεξεργασία όπως η αμμοβολή.
Τα Ελλενίτ
Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι επίσης και η επαφή των πλακών Ελλενίτ με φυλλωσιές δέντρων. Δυστυχώς με την ένταση του αέρα τρίβονται και απελευθερώνουν τις ίνες αμιάντου.
Αν ζούμε ή εργαζόμαστε σε κτίρια με στέγαστρα τύπου Ελλενίτ, παρότι αυτά ξεχωρίζουν από το γκρι χρώμα, ενδέχεται να είναι βαμμένα με άλλο χρώμα, και να μην το γνωρίζουμε.
Ως εκ τούτου πρέπει να βεβαιωθούμε πάνω σε αυτό το θέμα, καθώς η αφαίρεση της στέγης Ελλενίτ θεωρείται αναγκαία.
Οι πιστοποιημένες εταιρείες
Σε κάθε περίπτωση, οι εξειδικευμένες εταιρείες είναι οι μοναδικές που μπορούν να μας δώσουν την κατάλληλη προστασία. Συνήθως στέλνουν έναν καταρτισμένο χημικό μηχανικό για να ερευνήσει το σπίτι.
Ο επαγγελματίας ξέρει πού να ψάξει για τον αμίαντο, και πώς να πάρει τα κατάλληλα δείγματα. Επιπλέον, γνωρίζει καλά και ποιες διορθωτικές ενέργειες θα είναι οι αποτελεσματικότερες.
Έτσι, όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες αποξήλωσης και απομάκρυνσης του αμιάντου, δηλώνονται στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, και θα παραλάβουμε το σχετικό πιστοποιητικό. Αυτό σημαίνει ότι έχει απομακρυνθεί οριστικά ο κίνδυνος.
Πώς θα βρούμε εξουσιοδοτημένο συνεργείο
Οι εταιρείες που ειδικεύονται στον εντοπισμό και την αφαίρεση αμιάντου πρέπει απαραίτητα να διαθέτουν τη σχετική άδεια από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΚΑ).
Ως εκ τούτου, καλό είναι να βεβαιωθούμε ότι το συνεργείο έχει αυτή την πιστοποίηση πριν την έναρξη των εργασιών. Στο ίντερνετ θα βρούμε πολλές τέτοιες εταιρείες. Η λέξη κλειδί στην αναζήτηση είναι η "αποξήλωση αμιάντου".
Το κόστος της αποξήλωσης
Το κόστος διαχείρισης και απόρριψης αμιάντου παραμένει υψηλό στη χώρα μας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι αρχές απαγορεύουν την μεταφορά του σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), και πρέπει να μεταφερθούν στο εξωτερικό.
Το ξήλωμα κοστίζει από 20-35 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, και η μεταφορά στους ειδικούς χώρους ταφής στη Γερμανία περίπου 1,5 ευρώ το κιλό.
Υπάρχει κίνδυνος στα δομικά και μονωτικά υλικά παλαιών κτιρίων?
Ο αμίαντος δεν θα μας προκαλέσει βλάβη, εάν δεν υποστεί καμία επέμβαση. Είναι επικίνδυνος μόνο σε περίπτωση κοπής, διάτρησης, ή φθοράς του με κάποιον τρόπο.
Όπως είδαμε, το πρόβλημα ξεκινά όταν υπάρχουν εργασίες κατεδάφισης, ανακαίνισης, συντήρησης, και επισκευών σε παλαιότερα κτίρια.
Αν θέλετε να μοιραστείτε την άποψή σας για το θέμα, μπορείτε να μας γράψετε στα σχόλια.