Στις ημέρες μας η κατάχρηση των ακουστικών μπορεί να προκαλέσει βαρηκοΐα διαφόρων μορφών. Ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος στους νέους που χρησιμοποιούν τις κινητές συσκευές για να ακούν μουσική σε υψηλή ένταση, βάζοντας βαθιά στα αυτιά τις "ψείρες". Στο άρθρο θα δούμε ποτέ υπάρχει κίνδυνος για απώλεια ακοής, ποια είναι η σωστή χρήση, και ποια είναι τα κατάλληλα ακουστικά που μπορούν να περιορίσουν την απειλή.
Γιατί τα ακουστικά ενοχοποιούνται για απώλεια ακοής
Τον Μάρτιο του 2018, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτίμησε ότι έως το 2050, περίπου 900 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα έχουν απώλεια ακοής κατά 93% περισσότερο από ό,τι σήμερα, λόγω των επιζήμιων επιπέδων ήχου στα ακουστικά των συσκευών μας.
Όπως αναφέρεται στη μακροσκελή έρευνα του Π.Ο.Υ, 40% των ανθρώπων εξακολουθεί να αγνοεί ότι η υψηλή ένταση στα ακουστικά μπορεί να οδηγήσει σε βαρηκοΐα διαφόρων μορφών.
Στη Βρετανία τουλάχιστον 11 εκατομμύρια πολίτες έχουν προβλήματα ακοής λόγω των ακουστικών, και εκτιμάται ότι ο αριθμός θα αυξηθεί κατά 40% σε 15,6 εκατομμύρια μέχρι το 2035.
Πώς ξεκινά το πρόβλημα
Στο εσωτερικό του αυτιού μας υπάρχουν νευρικές απολήξεις που μετατρέπουν τον ήχο σε ηλεκτρικά σήματα. Αυτά μεταφέρονται στη συνέχεια στον εγκέφαλο, ο οποίος αναγνωρίζει τον ήχο.
Οι νευρικές απολήξεις είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στους ήχους υψηλής έντασης και το αυτί επιβαρύνεται όταν το εκθέτουμε συνεχώς σε υψηλά επίπεδα θορύβου. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για βαρηκοΐα.
Ο κίνδυνος δεν εξαρτάται μόνο από την ένταση του ήχου, αλλά και από τη διάρκεια έκθεσης σε αυτόν, τον χρόνο των ενδιάμεσων διαλειμμάτων, καθώς και την εξατομικευμένη ευαισθησία στα επίπεδα του θορύβου.
Έτσι, ο κίνδυνος για απώλεια ακοής λόγω χρήσης ακουστικών εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες:
- Την ένταση του ήχου.
- Τη διάρκεια έκθεσης.
- Κληρονομική ευαισθησία στα επίπεδα του θορύβου, αν δηλαδή έχουμε οικογενειακό ιστορικό με βαρηκοΐα.
Το όριο
Τα επίπεδα ήχου μετρώνται σε decibel (dB). Η φυσιολογική ανθρώπινη ομιλία κυμαίνεται από 40-60 dB, ενώ η μέγιστη ένταση του ήχου όταν χρησιμοποιούμε ακουστικά είναι περίπου 110 dB. Ορισμένα ακουστικά μπορούν να φτάσουν ακόμη και τα 120 dB.
Οι περισσότεροι γιατροί συμφωνούν ότι 85 dB είναι το ανεκτό όριο. Όμως, η μακροχρόνια έκθεση σε ήχους πάνω από 85 dB, μπορεί να προκαλέσει απώλεια ακοής ή εμβοές (βουητό).
Να σημειωθεί πως η κλίμακα Decibel είναι λογαριθμική. Αυτό σημαίνει πως μια αύξηση 3 Decibel σημαίνει πως ο ήχος έχει διπλάσια ενέργεια και πρακτικά διπλασιάζεται η ένταση που αντιλαμβανόμαστε.
Ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμη περισσότερο όταν η έκθεση στα ακουστικά είναι μονίμως στα 100 dB και υπερβαίνει τα 15 λεπτά.
Παραδείγματα ήχων 100-120 dB είναι ένα κομπρεσέρ κοντά μας ή ένα αεροσκάφος που πλησιάζει για προσγείωση σε απόσταση λιγότερο από δύο χιλιόμετρα.
Επομένως, γίνεται αντιληπτό το πόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για απώλεια ακοής όταν έχουμε τέτοια επίπεδα θορύβου, όχι σε απόσταση, αλλά μέσα στα αυτιά μας.
Πότε υπάρχει ο κίνδυνος
Ένα συχνό πρόβλημα με τις σύγχρονες ηλεκτρονικές συσκευές, όπως το mp3 και το κινητό, είναι ότι η μπαταρία τους διαρκεί για πολλή ώρα. Επιπλέον, η χωρητικότητά τους επιτρέπει να αποθηκεύουμε πολλά τραγούδια έτσι ώστε να ακούμε μουσική για ώρες.
Επίσης, έχουμε την τάση να δυναμώνουμε πολύ την ένταση της συσκευής προκειμένου να μειώσουμε τους θορύβους του περιβάλλοντος. Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι ενδέχεται να πιέζουμε τις ψείρες βαθιά μέσα στο αυτί για να απομονώσουμε εντελώς τους εξωτερικούς ήχους.
Όμως, πρέπει να κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Με άλλα λόγια, όταν ακούμε μουσική στα ακουστικά, πρέπει να είναι ευδιάκριτοι και οι εξωτερικοί ήχοι.
Επιπλέον, όταν αυξάνουμε τον ήχο της συσκευής κατά 3 έως 6 dB, διπλασιάζουμε την σφοδρότητα του ήχου στο αυτί. Για παράδειγμα, αν έχουμε την ένταση στα 95 dB, θα χρειαστούν τέσσερις ώρες συνεχούς έκθεσης για να προκαλέσουν απώλεια ακοής.
Αν την αυξήσουμε στα 100 dB, τότε τα αυτιά μας κινδυνεύουν μετά από δύο ώρες έκθεσης. Αντίστοιχα, αν αυξήσουμε σε 110 dB, τότε τα αυτιά μας αντέχουν μόνο 30 λεπτά, αυξάνοντας έτσι δραματικά τον κίνδυνο για βαρηκοΐα.
Παραθέτουμε την ακολουθία στα επίπεδα θορύβου των ακουστικών που ενοχοποιούνται για απώλεια ακοής.
- Στα 95 dB θα προκληθεί βλάβη μετά από τέσσερις ώρες έκθεσης ημερησίως.
- Στα 100 dB θα προκληθεί βλάβη μετά από δύο ώρες έκθεσης ημερησίως.
- Στα 105 dB θα προκληθεί βλάβη μετά από μία ώρα έκθεσης ημερησίως.
- Στα 110 dB, θα προκύψει βλάβη μετά από 30 λεπτά έκθεσης ημερησίως.
- Στα 115 dB θα προκύψει βλάβη μετά από 15 λεπτά έκθεσης ημερησίως.
- Στα 120+ dB η ζημιά συμβαίνει σχεδόν αμέσως.
Τι πρέπει να προσέχουμε
Ο βασικός κανόνας είναι το περίφημο 60/60. Πολλές έρευνες έχουν υπολογίσει ότι η ένταση του ήχου στα ακουστικά μας, ιδίως στις ψείρες, είναι ασφαλής για την ακοή μας όταν είναι στο 60% του μέγιστου δυνατού επιπέδου για περίπου 60 λεπτά την ημέρα.
Επιπλέον, όταν ακούμε τη μουσική μέσω ακουστικών, θα πρέπει ταυτόχρονα να ακούμε και τους ήχους του περιβάλλοντος. Αν η συσκευή μας έχει ένδειξη smart volume, τότε πρέπει να την προτιμήσουμε.
Φυσικά, αν δεν θέλουμε την παρεμβολή των εξωτερικών ήχων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ακουστικά με ειδικά μαξιλαράκια που προσαρμόζονται στο σχήμα των αυτιών και ενισχύουν την ηχομόνωση. Ωστόσο, πάντα μέχρι το επιτρεπτό όριο των 85 dB.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι αν ένα άτομο το οποίο βρίσκεται δίπλα μας μπορεί να ακούσει τον ήχο που προέρχεται από τη δική μας συσκευή, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χαμηλώσουμε την ένταση.
Ποια ακουστικά περιορίζουν τον κίνδυνο
Όπως είναι φυσικό, ασφαλή θεωρούνται τα μεγαλύτερα ακουστικά (headsets) που δεν εισέρχονται στην κοιλότητα του αυτιού, αλλά το σκεπάζουν εξωτερικά. Ιδίως αυτά με τα ειδικά μαξιλαράκια ηχομόνωσης είναι τα πλέον ασφαλή.
Σε ό,τι αφορά τις ψείρες, τα ενεργά ακουστικά ακύρωσης θορύβου (Noise-canceling headphones) είναι τα πλέον κατάλληλα. Διαθέτουν έξυπνη τεχνολογία και ψηφιακό επεξεργαστή σήματος (DSP).
Αυτά τα ακουστικά μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο για απώλεια ακοής, καθώς δεν χρειάζεται να αυξάνουμε στο μέγιστο την ένταση του ήχου για να μην ακούμε τους εξωτερικούς θορύβους.
Μπορούν τα ακουστικά να προκαλέσουν απώλεια ακοής?
Καθώς ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο από θορύβους κάθε μορφής, δεν χρειάζεται να προσθέσουμε και αυτόν των ακουστικών. Είναι σημαντικό να λάβουμε μέτρα για να προστατέψουμε την ακοή, τόσο τη δικιά μας, όσο και των παιδιών μας.
Αν θέλετε να μοιραστείτε την άποψή σας για το θέμα, μπορείτε να μας γράψετε στα σχόλια.